27 Aralık 2007 Perşembe

Matbaa işlem teması

İşletme: Hizmet veya mal üretiminde bulunan ve gereksinmelerin karşılanmasında doğrudan ya da dolaylı katılan her iktisadi kuruluşa işletme denir. Günümüzde, ülkemizdeki matbaa işletmelerinde net bir uzmanlaşma olmamakla birlikte, gelişmiş ülkelerde baskı türlerine, üretim çeşitlerine ya da büyüklüklerine göre uzmanlaşmıştır.
Özel İşletmeler: Mülkiyet bakımından bir şahsa veya şahıslara ait olan işletmelere denir.
Devlet İşletmeleri: Mülkiyeti devlete ait olan işletmelerdir. Doğrudan ya da dolaylı olarak devlet tarafından yönetilirler.
Limited Şirket: İki veya daha fazla kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulup, ortaklarının sorumluluğu koymayı yüklendikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli olan ortaklıktır. Anonimdeki gibi hisse senedi çıkarılmaz. Genellikle aile kuruluşlarıdır.
Holding Şirketleri: Holding birden fazla yavru ortaklığa sahip olan, gerektiğinde onların yönetimlerine karışan bir ana ortaklıktır.
Üretim: Az bulunan şeylerin mal ya da hizmet olarak çoğaltılmasıdır. Bir şeyin yararını ya da niceliğini çoğaltmaktır.
Planlama: Neyin nasıl, ne zaman, nerede, kim tarafından, ne ile ve hangi düzeyde yapılacağının saptanması ve açıklanması.
Üretim Planlaması: Talep ile tesislerin kapasite ve teknik olanakları arasında denge kurulmasıdır.
Denetleme: Yapım evresindeki çalışmaların ve bu çalışma sonuçlarının plan, program, buyruk, yönerge ve diğer koşullara uygun olup olmadıklarını çeşitli metodlarla incelemek veya soruşturmak.
Üretim Araçları: Devamlı ya da geçici olarak mal ya da hizmet üretmek için üretim de bulunan bir işletmenin yararlandığı her cins madde ve işçi emeklerine denir.
Ana Mal (Sermaye) : Bir işletme bünyesinde, işletmenin amacına ve üretim çalışmalarına uygun olarak bir araya getirilmiş olan üretim araçlarının tümüne denir.
-Durağan Ana Mal: Başka bir şekil almayıp olduğu gibi kalan ve yalnız bir üretim devresinde değil, sürekli üretim devrelerine katılan ana mal öğeleridir. Makineler, binalar, toprak, taşıt araçları, çeşitli eşyalar ve tesisat vb.
-Oynak Ana Mal: Bir üretim devresine katılan ve üretim sonunda yapılmış hale gelen ya da yapılmışın içinde yer alan ana mal öğeleridir. Ham ve yarı üretilmiş maddeler, alacaklar, kasa mevcudu, kağıt, mürekkep vb.
Hasılat: İşletmecilikte, yapılan giderlerle elde edilen ürünlerin ve diğer bütün varlıkların getirdiği girdilere denir.

Güvenlik baskı teknikleri

Gravür Tekniği: Bir banknotun sahteciliğe karşı ana emniyet unsurudur. Bir çeşit oyma tekniğidir. Gravür sanatçıları bile kendi yaptıkları bir çalışmanın aynısını ikinci bir kez yapamazlar. Gravür sanatçıları banknot kalıbı dışında tabanca, saat, av bıçağı, av tüfeği, mücevher gibi farklı sektörlerde de hizmet vermektedir. Banknot kalıbı hazırlanırken gravür genelde büyük ebat çalışıldıktan sonra pantograf tekniğiyle küçük kalıba aktarılır. Bu sayede kopyalar yapılarak çoklu baskı mümkün olur. Yurtdışında gravür konusunda profesyonel eğitim veren okullar bulunmaktadır.
Giyoş: Resim, peyzaj, portre dışında banknotun fonunda görülen elle yapılması mümkün olmayan çok ince, yer, yer inceli kalınlı, yer, yer birbirine paralel, birbirini kesen ve tamamlayan negatif ve pozitif çizgilerin meydana getirdiği simetrik veya asimetrik şekil ve motiflerdir.
Banknot Tekniği: Şu aşamalardan oluşur. Ilk olarak bir banknotun ön ve arka yüzüne basılacak olan resim, portre, tarihi yer manzara vb. unsurların seçimi gelmektedir. Daha sonra seçilen unsurların grafik tasarımlarının, gravürlerinin yapılması, giyoş çizimlerinin ayarlanması, baskı makinesi için şablonların hazırlanması, kağıt ve mürekkebin hazırlanması, baskı servisinde kuru ofset, çukur baskı ve numaratör baskılarının yapılması, kurutulması, kalite kontrolünün yapılması, kesim ve paketlenmesi gelmektedir.
Baskı Makineleri: Banknot basımında kullanılan makineler aşağıdadır. Bu makineler sırayla baskı yaparlar, bir makine bastıktan sonra belli bir zaman bekletilen (kurutulan) kağıtlar diğer Makinede işleme tabi tutulur.1-Simultan (Kuru ofset) baskı makinesi2-İntağlio (Çukur) baskı makinesi (arka baskı)3-İntağlio (Çukur) baskı makinesi (ön baskı)4-Numaratör baskı makinesi
Kağıt: Banknot basımında emniyetli olması ve baskı kalitesinin iyiliği yönünden pamuktan veya pamuk-keten karışımından imal edilmiş kağıtlar kullanılır. Banknotun dayanıklılık ve emniyet özellikleri düşünülerek en kaliteli pamuk ve ketenler seçilir. Önce hammaddeler temizlenir ve yabancı maddelerden arındırılır. İstenilen rengin elde edilmesi için (çeşitli kimyasal maddelerle) ağartma işlemi uygulanır. Daha sonra pişirme, bunu takiben bol artezyen su ile yıkanır. Tekrar su ilavesi ile hamur haline getirilir. Bu safhada istenen fiziksel dayanıklılığı sağlamak için gerekli ilaveler yapılır ve bu %99.5 su, %0.5 elyaftır. Bu karışım elekten geçirilerek kağıt elde edilir. Eğer arzu edilirse renkli elyaflar kağıdın hamuruna katılır. Emniyet şeridi ve filigran ise kağıdın imalatından sonra ve kurutulurken yapılırlar. Kağıt üretimi ülkemizde olmadığından dolayı; dışarıdan ihraç etmekteyiz.
Nyloprint Kalıp: Kuru ofset makinesinde kullanılır. Fotomekanik atölyelerinde montajı yapılmış yada bilgisayardan elde edilmiş filmler, düz baskı kalıp atölyesinde kalıp şekline dönüştürülür. Her rengin montajı ve kalıpları ayrı, ayrı yapılır.

Kağıt ve basılabilen malzemeler

Baskı taşıyıcı malzemeler: Boyayı kabul eden ve onu üzerinde taşıyabilen, cisimlere "baskı taşıyıcı malzemeler" denir. Bu malzemeler genellikle kağıt, karton, mukavva olabileceği gibi, plastik folye, cam, seramik, metal, kumaş gibi çeşitli materyaller olabilir.
Kağıt: Hammaddesi odun, saman, paçavra gibi bitkisel maddeler olan, üzerine baskı yapılmaya elverişli tabakaya kağıt denir.
Kağıdın gramajı: 1 m2’nin gram olarak ağırlığı.
Kağıdın hamuru: Kağıdın yapılmadan evvelki son durumu.
Kağıdın suyu: Kağıdın Makinede dokunuş istikameti.
Rule kağıt: Bobin halinde sarılmış sonsuz kağıt
Birinci hamur kağıt: Selülozu çok, odunu azdır.
İkinci hamur kağıt: Odun miktarı ile selüloz miktarı birbirine yaklaşıktır.
Üçüncü hamur kağıt: Odun miktarı çok, selüloz miktarı azdır.
Kuşe kağıt: Yüzeyleri dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kaliteleri yükseltilen bu kağıtların her iki yüzü parlak olanlarına kuşe kağıdı denir.
Tabii kuşe: Tabii kuşede dolgu maddeleri, kağıt hamurunun içine karıştırıldığı için, yüzeysel dolgu maddeli kuşe kağıtlara oranla bunların beyazlıkları daha azdır.
Kromelüks (krome) kağıt: Bir yüzü dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kalitesi yükseltilen bu kağıtlara krome kağıt veya kromelüks adı verilir. Bu kağıtların bir yüzü parlak diğer yüzü mattır.
Bristol karton: Çok beyaz ve iyi kalite bir karton cinsidir. 1., 2., 3., kalitede cinsleri vardır. Bir yüzü yarı parlak diğer bir yüzü beyaz mattır.
Pelur kağıt: Çok hafif, çok ince kağıttır. Düz ve soğan pelur cinsleri mevcuttur.
Otokopi kağıtları: Diğer adı mikrokapsül sıvamalı kağıt olan otokopi kağıtları, kendinden kopyalı kağıtlar olarak bilinir. Kağıdın bir yüzüne gözle göremediğimiz, içi mürekkeple dolu mikro kapsüller sıvanır. Kağıdın diğer yüzüne sert bir cisimle bastırıldığında (kalem gibi) mikrokapsül patlar ve bir alttaki kağıt yüzeyine aynı görüntü geçer. Fatura, irsaliye gibi çok kopyalı işlerde kullanılır. CB, CFB, CF cinsleri mevcuttur.
Ozalit kağıtları: Kağıt veya aydınger orijinallerden resim ve proje çoğaltmaya yarayan yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıttır. Matbaalarda amonyak developerli olanları kullanılır. Yapılan montajların baskıdan önce müşteriye onay için ozalit maketleri kullanılır ve direk montajda kullanılır.
Aydınger kağıtları: Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel bir kağıt cinsidir. Matbaalarda düşük tirajlı tire işlerin baskısında film yerine kullanılır. Dizgilerin ters emülsiyonlu olarak lazer printerlarda çıkış alınması yoluyla elde edilen aydınger çıktılar, doğrudan montajda kullanılır.
Papye kağıdı: İçinde herhangi bir dolgu maddesi olmayan emici yumuşak kağıt.
Kalender: Kağıt fabrikalarında kağıt ütüleme ve parlatma ünitesi veya makinesi.
Higrometre: Nem ölçü aleti.
Karton: Bitkisel selülozun mekanik veya kimyasal yollarla istiflendirilmesi veya atık kartonların yeniden liflendirilmesiyle elde edilen hamurlardan üretilen sert, dayanıklı ve kalın kağıt malzeme olarak tanımlanabilir.
Stifnis: Kartonun eğilmeye karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanan stifnis kutu üretiminde kullanılacak kartonun en önemli özelliğidir.
Metal: Daha çok ambalaj sanayinde kullanılan ve dayanıklılıkları uzun ömürlü olan sac, teneke vb. materyallerdir. Tabaka halinde basılırlar. Daha sonra şekillendirilirler. Üzerlerine renkli baskı yapılması için öncelikle beyaz emaye ile kaplanırlar, daha sonra baskıya alınırlar. Kola kutuları, konserve kutuları, diğer teneke (yağ, peynir, zeytin, pasta vb. ambalajlanmasında kullanılır.
Cam: Transfer baskı (laboratuar aletleri vb), tampon baskı ve serigrafi baskı da kullanılan baskı altı malzemesidir. Ambalajlamada cam kavanoz ya da şişe olarak karşımıza çıkıp, etiketli olarak kullanılabilirler.
Plastik: Enjeksiyon kalıplama yöntemiyle endüstriden gelen erimiş plastik yüksek basınçla kapalı ve soğutulan bir kalıp içine püskürtülür ve orada sertleştirilir. Arzu edilen şekli aldıktan sonra çıkartılır.
Plastik Filmler: Polietilen (PE), polipropilen (pp), polivenül klorür (PVC), poliamid., poliester gibi türleri olan plastik filmler ambalaj sanayinde; kimlik, kredi kartı vb. üretiminde yaygın olarak kullanılırlar. Vakumlu gıda sanayi, pet şişe sanayi, laminasyon teknolojisine dayalı kimlik kartı üreten sektörler plastik filmlerden yararlanılır.
Alüminyum folyo: Su buharı ve gazlara karşı en iyi bariyer malzemelerden birisidir.Tamamen zehirsizdir. Dünyada gıda maddeleri ile direkt temas etmesine izin verilen malzemedir. Alüminyum folyonun her iki tarafına baskı yapılabilir. Işığı iyi yansıtır. Bir tarafı mat ve diğer tarafı düzgün ve parlak olarak üretilir. Göz alıcı dizaynlar yaratabilmek için ters baskılı bir filme lamine edilebilir.
Ahşap: Serigrafi baskı ve tampon baskı tekniğinde baskı altı malzemesi olarak kullanılabilir.
Kumaş: Serigrafi baskının yaygın kullandığı baskı altı malzemelerden birisidir.

Baskı Sonrası ve Mücellitlik

Cilt : Baskılı formaların çeşitli teknikler uygulanarak kitap haline getirilmesi işlemi.
Ciltçi : Kitap ciltleme işini yapan kimse (mücellit).
Ciltçilik : Bir yapıtın sayfalarını çeşitli işlemlerde bir araya getirip ona son biçimini vererek süslü ve koruyucu sert ya da yumuşak bir kapakla donatmaya yönelik etkinlik.
Cilt makineleri : Cilt işleri için kullanılan, kağıt kesme, makas ve giyotinleri, kırma, katlama makineleri, harman makineleri, tel ve iplik dikiş makineleri, tutkal, kambura, kapak takma, zımba ve pilyaj makineleri…
Giyotin (Bıçak) : Kağıt tabakalarının küçük ebatlara bölünmesinde ya da ciltlenmiş formaların ağızlarından tıraş alınmasında kullanılan; günümüzde çoğu elektronik kumanda sistemli kesim makineleri.
Mukavva Bıçağı : Mukavvayı kesmek ve yarmak için kullanılır. Özel olarak bu işi için imal edilir. Sap kısmı kuvvetli, ağız kısmı ise istenilen ölçüye göre ayarlanabilen ve iki ağız keskin bir bıçaktır.
Amerikan cilt : Tutkallı cilttir. Bu yöntemle formalar dört kenarından kesilir ve plastik tutkalla sırtlarından birbirlerine yapıştırılır. Sırt yüzeyini tülbent ya da tel ile daha da sağlamlaştırmak mümkündür.Uzun süre kullanılması gerekli kitaplar ya da ajanda gibi yılın her günü kullanılması zorunlu olan ürünler dışında karton kapaklı ciltleme sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistem ülkemizde Amerikan Cilt türü olarak tanımlanmaktadır. Amerikan cilt makinesinde, harmanı çekilmiş formaların sırt kısmı özel tırtıllı bıçaklarla tıraşlanır, bu bölüme tutkal sürülüp kapak takılarak preslenir. Günümüzde yüksek tirajlı (roman, öykü, ders kitabı vb) ürünlerde ekonomik ve hızlı olması nedeniyle tercih edilir. Kuşe kağıtların ciltlenmesinde tercih edilmemelidir.
Mekanik Ciltleme : Bu yöntemde; kapak ve iç sayfalar bir araya getirildikten sonra metal ya da plastikten yapılmış spiral, vida ve perçinlerle birbirine tutturulur.
Telle Dikiş : Formaların ya da tabaka halindeki kağıtların tel zımba ile birbirine tutturulması işlemidir.Sırttan ve üsten telle dikiş olmak üzere iki şekilde yapılır.
Sırttan Telle Dikiş : Dergi, broşür, bülten ve katalogların ciltlenmesinde, maliyeti düşük ve uygulaması en kolay olan sıttan telle dikiştir. Sayfaların tamamen açılarak kolay ve rahat bir okuma sağlaması bu yöntemin en büyük avantajıdır.
Üstten Telle Dikiş : Sırttan tutturulmayacak kadar kalın kitap, dergi, makbuz, bloknot, fatura ve bilet koçanlarının bir araya getirilmesinde üstten telle dikiş yöntemi kullanılır. Tek dezavantajı sayfaların tamamen açılmasına olanak vermemesidir. Tel, zamanla paslanıp sayfayı yırtabilir. Bu nedenle telle dikiş yöntemi, sözlük, ansiklopedi gibi başvuru niteliği taşıyan ve uzun ömürlü olması gereken yayınlarda tercih edilmemelidir.
İplikle Dikiş : Bu yöntemle formalar sırtlarından delindikten sonra; ipek, pamuk ya da naylondan yapılmış ipliklerle dikilirler. İpliklerle dikiş yöntemi günümüzde artık makineleşmiştir. Bu makineler basılan bütün formaları art arda ve birbirine bağlı olarak diker. Dikilen formalar daha sonra, kitabın içeriğini oluşturan gruplar halinde kesilerek birbirinden ayrılır. İplikle dikiş pahalı ama en uzun ömürlü ciltleme yöntemidir.
Üç ağızlı giyotin : Ciltçilikte kullanılan ve kitapların üç tarafından el değmeden arka arkaya, otomatik kesen giyotin bıçak.
Kambura : Ciltte kitap sırtlarının yuvarlatılması işlemi. Çok sayfalı ve sert kapaklı kitap ajanda vb. materyallerin dayanıklılığını arttırmak ve estetik görünmesini sağlamak amacıyla iplik dikiş ve tutkallamanın ardından el ile (çekiç ile sırta vurarak) veya makine ile yapılan bir işlemdir.
Forma : Matbaacılıkta kullanılan temel hesaplama birimlerinden birisi olup, sekiz ön, sekiz arka olmak üzere 16 sayfadan oluşan kitap bölümüdür. Tabaka kağıdın saat yönünde üç kez katlanması ile elde edilir. Baskı hesabı, 4, 8, 16 ve 32 ...sayfa şeklinde 4'ün katları olarak planlanır. 4 sayfalık planlama çeyrek forma, 8 sayfalık planlama yarım forma ve 16 sayfalık planlama tam forma olarak ifade edilir.
Kırım : Tabaka halindeki basılı materyalin elle ya da makine ile katlanarak forma haline getirilmesi işlemi. Dört temel kırım tekniğinden söz edilebilir. Yatay, dikey, akordeon ve bohça kırım. Bu dört kırımdan 64 çeşit kırım üretilebilir.
Harman : Formaların cilt öncesi kitap birimi haline getirilmek üzere sırayla yan yana veya iç içe dizilmesi. Bazı durumlarda tabaka harmanı yapılması da gerekebilir. Tabaka harmanı için yatay ve kule tipi harman makineleri üretilmiştir.
Perferaj : Fatura, irsaliye, vezne alındıları, uçak vb. araçların biletlerinde kopyalarının kolay kopması için baş ve sırta yakın kısma boydan boya açılan deliklere denir.
Pilyaj : Dosya, broşür, dergi vs. gibi basılmış materyallerin kırım yerlerine denir.
Gofre (Kabartma) : Davetiye, tebrik, kartvizit vb. gibi materyallerin üzerine kabartma tozu serpilerek ve bu kısmın üst tarafta kalacak şekilde fırınlanması işlemine denir. Gofraj işlemi, bir dişi ve bir erkek kalıp yardımıyla tipo baskı makinelerinde de yapılabilir.
Yaldız Baskısı : Metal klişe veya kurşundan hazırlanmış tipo baskı kalıbının ısıtılarak, cilt bezi ya da benzeri bir materyal üzerine konulmuş yaldız kağıdına (elle veya mekanik) yoluyla elde edilen transfer baskı.
Yaldız Boyama (Bronzlama): Toz halindeki varak, gümüş vb. yaldızların transparan baskı yapılmış baskı altı malzemesine serpilmesi yoluyla yapılan boyama işlemi. Dini kitap baskılarında, tarihi mozaik baskılarında ve ambalaj sanayindeki lüks ve pahalı kutu, kağıt baskılarına uygulanan altın, gümüş, bakır ve bronz rengindeki tozların sürülmesini kolaylaştırır.
Şiring (Paketleme) : Teslime hazır hale getirilmiş dergi, kitap, broşür, katalog gibi basılı materyallerin tek tek ya da ikili, üçlü olarak postaya verilmesi için plastik ambalaj malzemesinin (folyo) ürünlere sarılıp, ısı yardımıyla kenarlarının yapıştırılması işlemine denir.Ürünlerin taşınma ve depolanma sırasında nemden zarar görmesini ve dağılmasını önler.
Ebru : Ebruculuk, ciltleme tekniğinde kağıtta desen oluşturmak için el becerisiyle yapılan işlere denir.
Şömiz : Sıvama kapakların dışına sarılan gömlek. Şömizler kitap kapağı gibi tasarlanıp basılarak sert kapaklara takılır.
Lama : Giyotinin kesici çelik ağzı.
Cilt Tezgahı : Ciltlenecek kitapların elde dikildiği tahta aygıt.
Cilt Ana Kapağı (Yan kağıdı) : Ciltlenmiş bir kitapta, dış kapakların iç yüzlerini cilde bağlayan, dış kapakla ara kapak arasındaki yaprak (Bu kapağın ön ve arka yüzü yazısızdır.) Osmanlı ciltçiliğinde bu kapaklar çoğunlukla ebruludur.
Broşlamak : Basımevinde basılan yaprakların ya da dikilmiş formaların sırtına karton ya da kağıt yapıştırarak bir cilt oluşturmak.
Kılavuzlu Cilt : Kitabın niteliğine ve önemine göre, kapakların, tek, çift ya da üçlü kılavuzla bezendiği cilt.
Kordonlu Cilt : Forma kırnaplarının kitabın sırtında küçük çıkıntılar oluşturduğu cilt.
Yarıklı Cilt : Forma kırnaplarını geçirmek için yaprakların sırttan yarıldığı cilt.
Kalamazo : İçine hareketli föy (yaprak) takılan ve bir anahtar düzeneği ile föy arasına göre ayarlanabilen bir tür klasördür. Kalamazolar, bilgisayarların olmadığı dönemlerde bankalarda, vergi dairelerinde ve pek çok işletmede muhasebe hesaplarının tutulmasında yardımcı defter olarak kullanılırlardı.

Hologram baskı

Hologram: Doğru ışıklandırma altında, nesnelerin gerçekte olduğu gibi, farklı açılardan görülebildiği üç boyutlu görüntülerdir. Bu üç boyutlu görsel verilerin kaydedilmesi, depolanması ve tekrar görülebilmesini sağlayan işlemler dizisine de "Holografi" denir.Hologram; ışıklandırma şartları altında bakıldığında, cisimlerin gerçek dünyada olduğu gibi değişik açılardan görülebildiği, üç boyutlu görüntülerden ibarettir.Holografi ise üç boyutlu görsel bilginin kaydedilebilmesi, depolanması ve tekrar gözlenebilmesini sağlayan işlemleri dizisidir. Hologramın kullanım alanları geniştir. Her türlü termo plastik işleme dayanıklı düz satıhlarda uygulanır. Tatbik edilen ürünü daha fazla değerlendirir ve tüketici üzerinde ürünün "kaliteli, lüks, değerli" olduğu imajı yaratır. Grafik tipografik ve holografik eleman kombinasyonu baskılarda (kitap-dergi kapağı, dosya, ambalaj kutuları, etiket, tebrik kartları, reklam broşürleri ve panolar, hediyelik eşyalar vs.) çok göz alıcı ve etkili olur. Hologramın en önemli hedef grupları arasında kozmetik ve ilaç sanayi, kitap dergi ve tebrik yayınevleri, elektronik ve fotoğraf firmaları, bankalar ve sigorta şirketleri, otomobil ve makine üretimi, tekstil sanayi, yüksek kaliteli ticari ürünler ve gıda sanayi bulunmaktadır.
Beyaz (normal) Işıklı Hologram: Bu Hologram yöntemi; üçüncü boyutu bir eksene indiren ve sanki objeyi bir yatay yırtmaçtan seyrediyormuş imajını yaratan Hologram yöntemidir.
Referans Dalgası: Işık yayılması bir dalgalanma olarak tarif edilebilir. Bir objeden yayılan ışık dalgası, mesela bir fotoğraf malzemesi vasıtasıyla doğrudan kaydedilemez. Objenin ışık dalgasını tamamen kaydedebilmek için, üzerine referans dalga olarak bilinen ikinci bir dalga bindirilir. Bu olaya "Işık Enterferansı (Girişim)" denir. Enterferans neticesinde mekan itibarıyla dağılan ışığı fotoğraf malzemesine kaydetmek mümkündür.
Master Kalıp (Shim): Geliştirilen hologramın çok sayıda kapsamının üretilebilmesi için kağıt, ince plastik film veya metal folyo üzerine, holografik görüntüyü oluşturankarmaşık, mikroskobik şekillerin basılabildiği kalıplardır. Holografik ürünler; kredi ve kimlik kartları, pasaport, hisse senedi gibi kıymetli evrak, marka etiketleri, logolar gibi marka koruyucu malzeme üzerinde geniş çapta kullanılır.Master kalıp, fotoresit master plakadan elektroplating yöntemi ile üretilir. Bunlar özel holografi laboratuarlarında hazırlanır. Bu kayıt olayına uluslar arası dilde "Mastering" denir.
Hologram Baskısı: Master kalıp üzerindeki holografik görüntü, özel baskı makinesinde basınç ve sıcaklık altında üretim malzemesine aktarılır. Bütün bu işlemler sırasında kullanılan kimyasal maddelerin saflığı ve temizliği, çevre şartları, son ürünün kalitesi yönünden çok önemlidir.
Hologram çeşitleri:3D (3 boyutlu): Orijinal objeler veya küçültülmüş/büyütülmüş modeller içerir. Gerçek cisimle benzeri görüntü verir. 2D/3D: 3D gibi derinliğe sahip olan ve bakış açısı değiştiğinde tayf renkleri değişenhologram tipi. Bunlarda düş bir grafik motif (çizim, logo, şekil) ön plandadır. 2D: Çeşitli resim bölümlerinde renk değişimi vardır fakat derinlik yoktur. Özellikle dekorlar, yazılar ve basit grafiklerde kullanılan hologram tipidir. Saçılım Ağı (Diffraction Grafings) Hologramları: Bu tür hologramlar, gerçek görüntü vermezler. Ancak çok ilgi çekici prizmatik şekiller yaratırlar. Değişik açılardan gökkuşağı etkileri oluştururlar.
Stereogramlar (Multiplex): Çok boyutlu etki oluşturmak için holografik proses uygulanan, hareket içeren hologramlardır. Hareketli cisimler, özel efektler ve bilgisayar grafikleri stereogramlar oluşturmak için kullanılabilir.
İnteraktif Hologram: Çift pozlandırma yoluyla üretilen hologramlarda bakış açısı yatay değişikliğe uğradığında farklılık meydana gelmektedir. Aynı objede farklı (içerde/dışarıda, açık/kapalı) hareketler görülmektedir.
Entegral Hologram: Motifler normal ışıklandırmada bir film kamerası ile çekilir ve bölümler halinde yüzlerce bireysel resim parça, parça laser tekniği ile bir master hologram oluşturulur.
Empülsiyon Hologramlar: Hareketli objelerin veya canlıların çekimi ancak katı rubin lazerle yapılabiliyor. Çünkü ancak bu lazerlerin flaş süresi 1/1 000 000 saniye (hatta 1/1 000 000 000 saniye) olmaktadır. Bu tip hologramlar ancak özel ihtisaslaşmış laboratuarlarda gerçekleştirilebilinir.
Kinegram: Sadece emniyet sahalarında kullanılan özel mikrostrüktürlü hologram tipidir.

Baskı Mürekkepleri

Mürekkep: Herhangi bir motifi, resmi, yazı ve şekli baskı materyallerine aktarılmasını sağlayan bir maddedir.
Yağ bazlı mürekkepler: Tipo ve ofset baskı sistemlerinde kullanılan mürekkeplerdir.
Bağlayıcı: Mürekkep içindeki pigment zerreciklerini kağıda, daha doğrusu baskı altı malzemesine yapışmalarını sağlayan oksidasyon kurumalı vernik.
Pasta: Mürekkebin kalitesini etkiler, imalat esnasında ilave edilir. Kaliteli bir mürekkepte sürtünmeye karşı mukavemet,boyanın haznede yatmaması ve boyanın kauçuğa yapışmamasını sağlar.
Matbaa boyaları: Matbaa boyaları esas itibariyle ikiye ayrılır. Bunlardan öz; renk veren, vernik de yağ kısmıdır.
Toprak boyalar: Bunlar doğada doğal olarak bulunur. Kullanılmaya elverişli bir hale getirmek için ayıklanır, temizlenir, yıkanır kurutulur, öğütülür elenir ve nihayet karıştırılarak kullanılır.
Kimyevi madeni boyalar: Toz boyalar gibi hemen doğrudan doğruya temizlenip öğütülmek suretiyle kullanılmazlar. Bunların birkaç nev’i bir arada hususi kazanlarda kaynatılarak ve kimyevi muamelelere tabi tutulmak suretiyle boya maddeleri elde edilir.
Uzvi boyalar: Nebati ve hayvani maddelerden çıkarılan boyalardır.
Beziryağı: Beziryağı keten tohumundan elde edilir. Bunlar preslerde iyice ezilerek yağı çıkarılır.
Sikatif: Kurumayı hızlandıran bir maddedir. Havanın oksijen ile mürekkebin bağlayıcı bünyesinin reaksiyonunu hızlandıran özel bazı karışımlardır.
Solvent bazlı mürekkepler: Flekso, tifdruk ve serigrafi baskılarında kullanılan mürekkeplerdir.
Pigmentler: Mürekkebe renk veren maddelerdir. Basılan mürekkep filminin transparan veya örtücü oluşunu, ışık ve kimyasal maddelere dayanıklılık derecesini tayin eder. Bu nedenle mürekkebin en önemli bir parçasıdır.
Vernikler: Mürekkebin pigmentten sonra en önemli yapı taşıdır. Mürekkepte pigmenti baskı yüzeyine taşımak ve orada tutunmasını sağlamaktır.
Kuruma: Mürekkebin baskı yapıldıktan sonra akışkan halden katı geçmesi olayına denir.
Penetrasyon (Nüfuz etme): Mürekkebin sıvı fazının baskı yüzeyi tarafından emilmesi yoluşla oluşan kuruma şeklidir.
Oksidasyon ve Polimerizasyon: Mürekkebin vernik ve pigment kısmı havanın oksijeni ile birleşerek kimyasal reaksiyonlar sonucu polimerleşip sertleşmektedir.
Polimerler: Yapılarında düzenli bir şekilde tekrarlanan küçük moleküllü birimlerden oluşmuş yüksek molekül ağırlıklı bileşiklerdir.
Buharlaşma (Evaporasyon): Mürekkep yapısında bulunan uçucu solventlerin baskıdan hemen sonra buharlaşarak mürekkep filminden uzaklaşmaları yoluyla oluşan kuruma şeklidir.
Radrasyon: Ultraviyole (UV) ve Infraruj (IR)ışık enerjileri yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
UV kuruma: Ultraviyole ışık enerjisi yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
IR kuruma: Infraruj ışık enerjisi yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
Renk sabitliği: Işık haslığı da denir. Renklerin kaç gün süreyle solmadan kaldığını gösteren birimdir. Renk sabitliğini etkileyen pigmentlerdir. Renk sabitliği 1 ila 8 dereceleri arasında değişir. 1 rakamı rengin kısa zamanda solacağını gösterir. 8 olan renk ise uzun süre rengin solmadan kaldığını gösterir (1=Çok düşük, 2=Düşük, 3=Orta, 4=Oldukça iyi, 5=İyi, 6=Çok iyi, 7=Üstün, 8=Mükemmel).
Tigsotropi: Durgun haldeki mürekkep çok katıdır ve kolay, kolay akmaz, fakat biraz karıştırınca akmaya başlar. Mürekkebin bu özelliğine "tigsotropi" denir.
Tack (Yapışkanlık): Mürekkebin ayrılmaya gösterdiği dirençtir. Web ofsette yaş üstüne yaş baskılarda mürekkeplerin tacklarına göre sıralanmaları büyük önem arz eder. Sonradan basılan rengin ilk basılanı yolmaması (veya ilk basılan rengin üzerine tutunabilmesi) için, skala mürekkeplerin tacklara göre sıralanması gerekmektedir.
Pantone mürekkepler: ÇBS Printaş pantone renkleri "PANTONE" sistemi esas alınarak hazırlanmıştır. 10 ana renk ve transparan beyazın belli yüzdelerde birbiri ile karışımları neticesinde 1000 ayrı renk elde etme sistemidir.
Jobbing mürekkepler: Emici özelliği olan materyallere yapılan genellikle tire işlerin baskılarında kullanılan tipo mürekkepleridir.
Heat-Set mürekkepleri: Mürekkebin ihtiva ettiği çözücülerin ısı yardımıyla ortamdan uzaklaştırılması ile kuruyan web ofset baskı mürekkepleridir. Kısaca ısı ile kuruyan mürekkep diyebiliriz.
Nüans: Ayrıntı, ton farkı.

Temel matbaa

Matbaa: Diğer adı basımevi olan matbaalar, çeşitli baskı tekniklerini kullanarak gazete, kitap, dergi, broşür, ambalaj gibi her türlü basılı materyalini üretmek ve çoğaltmak görevini üstlenmiş kuruluşlardır. Matbaalar hizmet götürdükleri sektörlerin talepleri doğrultusunda, başta kağıt-karton sanayinin ürünleri olmak üzere, plastik, teneke, kumaş gibi ürünler üzerine baskı yaparlar.
Matbaacı:1- Matbaa ve baskı işlerinin hazırlanma ve basılmaları ile uğraşan ve bu işi kendine meslek edinen kimse. Bu çerçevede matbaacılık ana mesleği altında çok sayıda meslek mensubu görev yapmaktadır. Bunların başlıcaları; dizgici, grafiker, filmci, montajcı, kalıpçı, baskıcı, mücellit (ciltçi), matbaa müşteri temsilcisi, matbaa yöneticisidir.2- Basımevi sahibi.
Matbaacılık: 1. Basılması istenen bir materyale ilişkin yazılı ve görsel materyallerin belirli sanatsal özellikler gözetilerek bir araya getirilip düzenlenmesi, baskıya hazırlanması ve çoğaltılması işlemlerinin tümüne matbaacılık denir. 2. Basımevi işletme işi.
Matbua: Basılmış olan, basılı.
Matbu evrak: Daha çok resmi nitelik taşıyan işlerde kullanılmak üzere basılmış evraklara denir.
Ajans: Basım sanayinde ajans kavramı, daha çok basılacak materyallerin baskı öncesi hazırlık işlemlerini yürüten, fiziki üretimden çok düşünce üreten ve satan kuruluşları ifade eder. Ajanslar, resmi ve özel kuruluşların hizmet ya da mallarını tanıtmaya, sevdirmeye, sattırmaya yönelik reklam/tanıtım kampanyalarını organize eder ve yürütürler. Bu işleri yaparken de kampanya sırasında kullanılacak basılı materyallerin (afiş, broşür, billboard, reklam panoları, kitap, el ilanı, kurum kimliği çalışmaları vb.) tasarım ve baskıya hazırlık işlerini bizzat yürütürler. Reklam ajanslarının kapasiteleri ölçüsünde eleman sayıları ve çalıştırdıkları elemanların nitelikleri değişebilir. Büyük ölçekli reklam ajanslarında görev alan uzman meslek mensupları genel olarak şunlardır: Sanat yönetmeni, grafik tasarımcılar, fotoğrafçı, dizgici, metin yazarı, müşteri temsilcisi
Yayınevi: Belirli uzmanlık alanları için kitapların üretim, dağıtım ve pazarlamasını takip eden kuruluşlara yayınevi denir. Yayınevleri de ajanslar gibi matbaaların en önemli müşterileridir. Yayınevlerinin büyük bir kısmı, bastıracakları kitapların dizgi ve tasarımını kendi bünyelerinde yaptıktan sonra film, montaj, kalıp, baskı ve cilt işlemleri için bir matbaa ile çalışırlar.
Servis Büro: 1980'li yıllardan itibaren bilgisayarların basım sektöründe etkin kullanılmaya başlanmasının ardından, bilgisayar destekli film çıkış hizmetleri vermek üzere kurulmuş profesyonel kuruluşlara servis büro denmiştir. Servis bürolar, film çıkış makinelerine büyük yatırımlar yapmak istemeyen ajans ve matbaalar arasında köprü görevi gören kuruluşlar olup, günümüzde yavaş, yavaş doğrudan kalıba pozlandırma sistemlerini de bünyelerine almaya başlamışlardır.
Selefoncu, lakçı: Baskısı tamamlanan broşür, dosya, kitap kapağı, karton ambalaj gibi bazı işlerin yüzeyine hem estetik kaygılarla, hem de daha dayanıklı olması, sudan, yağdan, güneş ışınlarından etkilenmemesi için ciltleme öncesi selefon veya lak uygulayan işletmelere denir.
Mücellithane (Ciltevi): Baskısı tamamlanan işlerin kesim, kırım, harman, dikiş, kapak takma vb. işlemlerinin yapıldığı işletmelere denir. Pek çok matbaanın kendi bünyesinde mücellithanesi bulunmakla birlikte, özel kapak takma, varak yaldız vb. işlemler konusunda hizmet veren ciltevleri bulunmaktadır.

Farklı baskı teknikleri

Yüksek baskı: Tipo baskı sistemidir. Basan yani boya alan kısımlar yüksekte olduğu için bu ismi almıştır.
Hurufat: Matbaacılıkta sıcak dizgide kullanılan büyük küçük bütün harfler, rakamlar ve şekillere denir.
Harf kasası: Dökülmüş harfleri düzenli bölmelerde saklayan veya hizmete koyan özel yapılı kutulardır.
İşaret kertiği: Harfin kalın yüzeyindeki oyuk.
Düz baskı: Litografi adı verilmiş olan taş baskıdır.
Tire: Siyah ve beyaz gibi iki tondan oluşma yani ara tonların bulunmaması durumu.
Orijinal: Klişesi yapılmak üzere hazırlanmış olan bir fotoğraf, bir resim çizgi ile yapılmış bir şekil ve bir harta örneğidir.
Klişe: Matbaada harflerin ve resimlerin basılması için hazırlanan metal kalıplardır.Yada tipo baskı kalıbı.
Dycril ve printight: (Daykıl) Bir nevi naylon klişe. Fotopolimer tabaka.
Tire klişe: Siyah-beyaz olarak hazırlanmış bir orijinalin noktasız (tramsız) ton farkı olmadan hazırlanan baskı kalıbı.
Ototipi klişe: Yarımton resim ve fotoğrafların tram kullanmak suretiyle yapılan baskı kalıbı.
Altlık: Klişe baskıda, klişe kalıbının altına konulan metal yükseklik.
Anterlin: Dizilen satırların birbirine karışıp bozulmaması için satır aralarına konulan umumiyetle iki punto genişliğindeki metal boş satır.
Garnitür: Çember içindeki sayfaların düzenlenmesi için kullanılan büyük boş malzeme.
Boş takım: Dizgide kelime ve harf aralarını doldurmak için kullanılan hurufat metalinden yapılan yarım puntodan bir kadrata kadar olan dizgi malzemesidir.
Gale: Dizilen kalıpların bağlanmak ve taşınmak üzere yerleştirildiği tabla.
Çember: Tipo baskı için hazırlanan dizgi kalıpları ve klişelerinin düzenli olarak bağlanmasını sağlayan, her baskı makinesinin kendi ölçüsüne göre ezel boyutlarda hazırlanmış olan dörtgen demir çerçeve.
Vizo: Kalıp sıkıştırmada kullanılan vidalı kilit tertibatı.
Takatuka: Kalıpta hurufatı veya basılacak kalıbı bir düzeye getirmek için vurularak kullanılan tahtadan alet.
Mizantren: Tipo baskıda kullanılan kalıbın her bölümünün aynı kalitede baskı yapması için kalıp altından veya kazan kağıdında yapılan işleme denir. Veya basılacak bir yazı veya resim formasının bazı yerleri hafif ve bazı yerleri kuvvetli basar ki bu kusurları düzeltmek için yapılacak işe mizantren denir.
Çift: El dizgide harfleri düzeltmek veya değiştirmek için kullanılan cımbız şeklinde alet.
Dubleks: Tram açıları farklı aynı iki klişe ile veya yine aynı klişeyle yarım tram kaydırılarak iki renk basılan baskıya verilen ad.
Espas: Harflerin yan yana getirilmesiyle meydana gelen kelimelerin aralarına konulan harflerden daha kısa olan metal parçalara ara boşu yada espas denir.
Dublton boya: Tek renk basıldıktan sonra iki renk gibi gözüken boya.
Galvano plasti: Kaplama kalıp.
Soğuk baskı: Ciltler ve kağıtlar üzerine yapılan kabartma boyasız baskı. (Gofre)
Gofre: Kağıdı baskıda kabartma işlemi.
Karışık kalıp: El dizgi kalıbı içinde, makine dizgi ve klişe olursa bu kalıba karışık kalıp denir.
Matris: Sıcak dizgide döküm için kullanılan dişi harfler.
Matris kağıdı: Stereotipide döküm için kullanılan dişi mukavva kalıp.
Papye kağıdı: İçinde herhangi bir dolgu maddesi olmayan emici yumuşak kağıt.
Ara kağıdı: Yeni basılmış olan işteki boyanın, kendisinden sonra gelen kağıdın arkasını kirletmemesi için araya konulan emici veya bir tarafı parlak kağıt.
Perforaj: Baskı makineleri ile kağıdın kopması için yapılan noktaları veya çizgileri delme işlemi veya metal çizgi.
Pliyaj: Konik; cilt işlerinde, katlanmayı kolaylaştırmak için, karton veya mukavva üstünde oluk açmak.
Plunger: Makine numaratörünün rakamlarını döndüren yazı kısmı.
Pedallar: Tipo baskı makinesidir. Bu tip makinelerin ilk modelleri ayakla çalıştırıldığı için bu ismi almışlardır. Yüksek baskı sistemi içinde pedallar, el tezgahları dediğimiz baskı preslerinin geliştirilmiş şeklidir. Bu makinelerde baskı kazanları düzdür. Diğer makinelerde ise baskı kazanı silindiriktir

Dijital baskı teknikleri

Dijital Baskı: Geleneksel ofset baskı tekniğinde kullanılan, film ve klasik anlamdaki kalıp gibi iki vazgeçilmez unsurun ortadan kaldırılmasıyla, herhangi bir fotoğraf, diapozitif, negatif ve basılmış görüntünün, tarayıcılarla yada doğrudan dijital kameralar yoluyla bilgisayara aktarılarak, üzerinde çalışılıp değişiklikler yapılmasına; bilgisayarda metin, grafik, çizim v.b. birleştirilerek bir grafik dökümanın bir dijital baskı makinesi yardımıyla doğrudan baskı materyaline basılmasına olanak tanıyan sistemin geneline verilen addır.
DİJİTAL BASKI TEKNİKLERİ: NİP (non – impact printing) yani (dokunmasız baskı) türleri1- Elektrofotoğrafik ve elektrografik sistemler: Büro fotokopi cihazlarının çoğunluğu ve lazer yazıcıların temel tekniği bu gruba girer.2- Elektrosensitif sistem: cereyan akım vasıtasıyla bazı maddeler değişime uğramaktadır. Daha çok küçük baskı sahası olan cihazlarda tatbik edilir. Örneğin, printerli masa hesap makinesi.3- Manyetografi sistemleri: Elektrostatik sistemlerde olduğu gibi görüntü tonerle elde edilir.4- İnkjet sistemler: Mürekkep damla, damla püskürtülür ve görüntü bu sayede olur.5- Termografi sistemleri: Görüntü ısı yoluyla sağlanır. Bunun için renkli hassaslaştırılmış bantlar veya sıvanmış malzeme kullanılır. Uygulama sahası yavaş renkli yazıcılar ve dijital renkli fotokopi cihazlarıdır.
DİJİTAL İMAGE: Bir görüntünün bilgisayar ortamına taşınarak orada çeşitli görsel malzemelerle desteklenip işlendikten sonra bir dijital baskı makinesinden çıkış alınmasına denir.
RIP(Raster Image Prosesor): Bilgisayarda hazırlanan (postscript dili ile) metin, grafik ve resimleri bir yazıcının ve pozlandırıcının anlayabileceği dile çeviren yüksek performanslı, processor (işlemci) dir.
DIŞ MEKAN BASKI: Dış mekanda kullanılan reklam ve tanıtım amaçlı broşür, afiş, billboard, araba üstüne yapıştırılan çıkartmalardır v.b. gibi malzemelerin hazırlanmasında kullanılan baskı çeşitleridir.
Dijital baskı yöntemiyle dış mekan baskı:1- Branda Baskı: Binalar üzerine yapılan reklam çalışmaları bu gruba girer.2- Saç tabela üzerine vinyl baskı: Saç tabela üzerine yapıştırılan reklam afişleridir.3- Araç üzerine uygulama: Folyoya dijital baskı yapılır. Parça, parça basılan iş araç üzerine ısıyla geçirilir. Isıyla işin araç üzerine iyice kavranması sağlanır.4- Yol kenarları reklamları: Kuşe yada 1. Hamur kağıda dijital baskıyla basılır.5- Üç boyutlu reklam panoları: Grafik solvent bazlı mürekkeple vinyl yada folyo üzerine basılır.6- Yer grafikleri: Sürtünmeye dayanıklı solvent bazlı mürekkep kullanılarak baskı yapılır. Laminasyon malzemesiyle sürtünmeye karşı laminasyon yapılır.7- Mega light orta refuj ışıklı reklam panoları: Grafik ters olarak durantransdeninel yarı opak bir malzemeye basılır.8- Creative cephe kaplama baskılar: Vinyl ile hazırlanan grafik solvent bazlı mürekkeple basılır. Mağaza ve alışveriş merkezlerine dış kısmına bu baskı türü ile reklam asılır.9- Mağaza cephe uygulamaları: istenilen büyüklükte iş hazırlandıktan sonra makine ebadına göre parça parça basılır. Laminasyonla birleştirilir.10- Billboardlar: Çeşitli gramajlarda 1. Hamur kağıtlara istenen grafik basılır.11- Posterler: Kuşe kağıda, muşambaya, kumaşa veya vinyl üzerine solvent bazlı mürekkeple baskı yapılır.12- Bez afişler: Grafik kumaş üzerine istenilen ebatta basılır.
İÇ MEKAN (İN DOOR) BASKI:1- Vitrin içi uygulamalar: Vitrin içine yapıştırılan uygulamalardır.2- Sanatsal baskılar: Tuval üzerine çalışılmış bir resim gibi sonuç veren baskılardır.3- Stand sistemi oluşturma: Basılan iş stand şekline göre parçalar ayrılarak işi standa yapıştırılır.4- Cam grafikleri: Cam yüzeyleri için üretilmiş delikli bir materyal üzerine baskı yapılır. Bu baskıya içtende baksan dıştan da baksan aynı gözükür.5- Market, iş merkezi ve bunun gibi yerler için reklam panoları uygulamaları: Dış havaya maruz kalmayacağı için laminasyona gerek yoktur.6- Dekorasyon uygulamaları ve ışıklı baskılar: Hazırlanan grafik duratrans denilen yarı transparan bir malzemeye basılır.7- Muşamba üzeri uygulamalar: Baskı materyali muşambadır. Baskısı bittikten sonra elastik bir yapıya sahip olduğundan istenilen her yere monte edilebilir.

Ofset baskı teknikleri

Kalıp: Montajı tamamlanmış filmlerin görüntülerinin, ışık yoluyla aktarıldığı ve bazı kimyasal işlemlerle baskıya hazır hale getirilen yüzeyi ışığa duyarlı metal plakalardır.
Kalıphane: İçinde kalıp yarı yıkama ve açma küvetleri, turnet, kopya şasesi, laklama masaları, kalıp rötuş masaları bulunan bölümdür.
Ecza muhafaza dolapları: Kalıp eczalarını saklamak ve muhafaza etmek için kullanılan dolaplardır.
Montaj dolapları: Çekilecek ve çekilen montajları muhafaza etmekte kullanılır.
Laklama masaları: Kalıba lak sürmede kullanılır.
Higrometre: Nem ölçme aleti. Kalıphanenin nemini ölçmede kullanılır.
Açma ve yıkama küvetleri: Pozlanan kalıbın açılması ve yıkanması için kullanılan yerdir. Tabanda ızgara bulunur. Ayrıca açma küvetleri üzerinde; kalıp açarken oluşan gazların ve buharın tahliyesi için aspiratörlü davlumbazların olması gereklidir.
Tek metalli kalıplar: Çinko veya alüminyum metallerinden oluşmuş ofset kalıplarıdır.
Çinko Kalıplar: Tek metalli kalıplardır. Tire işler için uygundur. Greni kaba olduğu için ince tramlı hassasişler için elverişli değildir. Yüzeyi donuk ve koyu renktedir. Asitten hemen etkilenir. Çabuk okside olur. Basılan kalıp, üzerindeki iş silindikten sonra gren yapılarak yeniden kullanılabilir.
Aluminyum Kalıplar: Tek metalli kalıplardır. Greni ince olduğu için ince tramlı hassas kopyalar için elverişlidir. Yüzeyi gümüş beyazı rengindedir. Asitten hemen etkilenmez. Çabuk okside olmaz. İnce grenli olduğu için az emaye ve az hazne suyuna ihtiyaç gösterdiği için avantajlıdır. Bu kalıplarda da basılan kalıp üzerindeki iş silinip gren yapılarak yeniden kullanılabilir.
Pozitif tif kalıp: Pozitif montajdan kalıp çekilir. Emayesi turnette döküldükten sonra montaj pozlandırılır. Poz gören kısımlar sertleşip kalıp üzerinde kalır. Poz görmeyen kısımlar açma banyosunda kalıpta çözülüp kalkar. Kalkan kısımlar asit çözeltisi ile derin yedirilir. Böylece 1-2 mikronluk derinliğe inen yerlere daha sonra sürülen lak yerleşir. Asıl boyayı alıp baskı yapan kısımlar bunlardır.
Negatif tif kalıp: Negatif montajdan kalıp çekilir. Kalıbın poz gören kısımları sertleşir. Poz görmeyen yerler ise banyo esnasında çözülür. İşin ekonomik yönü hesaplandıktan sonra negatif montaj gerektiriyorsa; işin negatif filmleri çekilip, negatif montaj yapılır ve negatif kalıp çekilir. Sonuçta baskı orijinalin benzeri olur.
Ozasol banyo: (Ozasol açma) Pozlandırılmış ozasol plakanın muntazam açılmasını sağlar. Tram noktalarını tahrip etmez. Plaka kenarlarındaki geç açılmayı ortadan kaldırır. Pozlandırmadan sonra plaka üzerine kafi miktarda dökülür. İş olmayan kısımlar beyaz (plakanın rengi) oluncaya kadar banyo edilir. Piyasada konsantre şekilde satılır. Yaz sulandırılma ve kışın değişik oranlarda sulandırılır. Her firmanın değişik şekilde miktarı ticari etiketlerde yazılıdır.
Tif emaye: Ofset tif klişelerinin hazırlanmasında hassas ve ince tramlı işler için asit tipi developmanlı hazır çinko ve alüminyum hassaslaştırma solüsyonu.
Tif açma: Emaye ile hassaslaştırılmış ve pozlandırılmış kalıpların developman solisyonudur. Kalıbın muntazam açılmasını sağlar. Pozlandırmadan sonra kalıp üzerine dökülür. İş olan kısımlara tampon ile yayılır. Kalıp üzerinde dairevi hareketlerle iş olan kısımlarında beyaz köpük bırakıncaya kadar açılmasına devam edilir. Banyo artıkları rakle ile temizlenir.
Tif İndirme: Tif lakının yerleşebilmesi için gerekli derinliği sağlayan ve kalıbın tirajında çok öneli olan bir malzemedir. İstenilen indirmeyi (derinliği) çabuk sağlar. Açılan yazı veya tram noktalarını hiç bir değişikliğe uğratmaz. Açma banyosundan sonra kalıp üzerine (öncelikle iş olan kısımlara) tampon ile tatbik edilir. Rakle ile banyo artıkları temizlenir, ispirto veya su ile iyice temizlenir.
Tif Lak: Tram çukurlarına iyice nüfuz eder. İnce tabaka teşkil eder. Kalıp ispirto veya su ile temizlenip kurulandıktan sonra lak pamukla sürülür, inceltilir ve kurutulur.
Tif Karartma: Laklanan imajın daha iyi kontrol edilmesini sağlamak vs. maksatlar için koruyucu amaçlı bir developmandır. İstenilen siyah örtücülüğü verir. Kalıbın makinede hemen alışmasını sağlar. Sürülen lak kuruduktan sonra üzerine pamukla tif karatma sürülür ve pudralanır.
Koruyucu Zamk: Kalıpları bekleme esnasında oksidasyondan koruyan koruyucu maddeler ihtiva eden uzun ömürlü bir karışımdır. Kalıbın uzun süre muhafaza edilmesini sağlar. Kalıp çekiminden sonra ve makine durmalarında kullanılır.
Ozasol Baskı Plakaları: Yüzeyi elektrolitik ile kaplanan hazır emayeli plakalardır. Pozitif veya negatif çalışırlar. Su vermede üstün gelişmeler sağlar. Yüksek baskı tirajına dayanıklıdır. Pozitif ve negatif plakalar olmak üzere iki türü vardır.
Pozitif Ozasol Plakalar: Pozitif montajlar çekilir. Poz gören kısımlar banyoda çözülür gider. Poz görmeyen kısımlar baskı yapar. Yaklaşık baskı tirajı 50.000’dir.
Negatif Ozasol Plakalar: Negatif montaj çekilir. Bunda poz gören kısımlar sertleşir. Diğer kısımlar banyoda çözülür. Dayanma süresi pozitif kalıplara göre daha azdır.
Ozasol Fikser: Plakanın karartmayı çabuk almasını sağlar. Plakanın ton yapmasına mani olur. Su-Mürekkep dengesini süratle temin eder. Banyodan sonra plaka su ile yıkanır ve ozasol fikserle fikserlenir.
Ozasol Karartma: İyi koruyucu vazifesi görür. Plaka üzerinde kuruma yapmaz. Plaka fikserli iken pamuk tamponla iş olan yerlere sürülür.
Ozasol Banyo: Ozasol kalıplarda kullanılan konsantre bir banyodur. 1+9 oranında sulandırılarak kullanılır. Çok Metalli Kalıplar: İki veya üç değişik metal tabakanın birleşmiş şeklidir. Bu metal tabakaların, su ve boyaya olan reaksiyonları birbirleri ile zıttır. Boyayı kabul etmesi gereken yerlerde lak yerine, bakır bulunur. Suyu tutması gereken yerler ise çelik, krom-çelik alaşımı ile kaplıdır. Yüksek baskı tirajlı işlerin temiz ve yoyaya doygun olarak basılabilmesine imkan verirler. Ortalama baskı sayısı 100.000’dir.
Dezavantajı: Teçhizat ve kalıp olarak pahalı olmaları, bir defa kulanılabilmeleri ve tashih imkanlarının çok sınırlı olmasıdır.
Bi-metal kalıp: Bakır-krom veya bakır-nikel gibi çift tabakalı metal ofset kalıbı. Bakır veya pirinç taşıyıcı tabaka ve onun üzerinde bir krom tabakasından oluşur. Krom tabakası suyu kabul eder, boya almaz. Oksidasyonu önlemek için zamklamaya gerek yoktur. Kalınlığı 0.5 mm’dir. Ortalama baskı sayısı: 100.000’dir.
Tri-metal kalıp: Üç metalli plakalar. (Krom, bakır, alüminyum) veya (Krom, bakır, çelik) gibi. Bu kalıplarda çelik veya alüminyum taşıyıcı tabaka üzerinde bakır tabaka bunun üzerinde de krom tabaka bulunur. Kalınlığı 0.5 mm.dir. Ortalama baskı sayısı 1.000.000 dur.
Quatro metal kalıplar: Dört metalli plakalardır. Taşıyıcı alüminyumdur, üzerine bakır onun üzerine özel bakır, onun üzerine de krom gelir. Özel bakırın faydası baskıda mürekkep akıcılığını artırmaktır. Ortalama baskı sayısı 1.000.000 dur.
Grenaj: Baskısı yapılan plakanın tekrar kullanılır hale gelmesi için yapılan temizleme işlemidir. Çinko ve alüminyum kalıplar kopyadan önce grenlendiği gibi basılan kalıpları tekrar kullanmak için silme işidir. Grenlenen kalıbın yüzeyi matlaşır. Bu yüzeyde çok küçük çukurlar oluşur. Bu çukurlar hazne suyunun tutunabilmesini sağlar. Kalıp grenlenmemiş olsa hazne suyu kalıp üzerinde kalmaz. Kalıp ton tutar. Çok metalli kalıplar grenlenmez.
Gren makinesi: Çinko ve alüminyum kalıpların üzerindeki işi silmede kullanılır. Kalıp gren makinesinin tablasına yerleştirildikten sonra, kalıbın üzerini kaplayacak şekilde porselen bilyeler dökülür. Belli aralıklarla ince özel kum ve su dökerek titreşim yardımıyla kalıbın üzerindeki işler silinir, küçücük çukurcuklar oluşur.
Mekanik Grenleme: Kalıbın kum tanecikleri ile bombardıman edilmesi, fırça yardımıyla matlaştırılması veya bilyalarla kalıp üzerine küçük çukurlar açılmasına denir.
Elektrokimyasal Grenleme: Bu yöntemde plakanın yüzeyi iletken bir banyoda elektronların alüminyumoksidi çok ince bir tabaka halinde ayrıştırmasıyla gözenekli hale getirir. Mekanik yolla matlaştırılmış plakadan greni çok daha incedir.
Hamlama asidi: Grenaj sonrasında kalıbı temizlemek için % 3 oranında kullanılır. Kalıp fırçalandıktan sonra suyla yıkanır. Grenli kalıp üzerindeki toz ve yabancı maddeleri temizler. Emayenin kalıba daha iyi tutunmasını sağlar.
Hamlama: Plaka üzerindeki yağların ve kirlerin asitli su ile temizlenmesi.
Rakle: Banyo işlemleri sırasında kalıp üzerindeki banyo artıklarının sıyrılarak atılmasını sağlayan özel lastikli sıyırgaç. Bunlara ilaveten ayrıca; mezür, pamuk, fırça, huni, filtre ve ispirto gibi sarf malzemeleri de gereklidir.
Emaye: Işığa karşı hassas kimyasal malzeme.
Turnet: Ofset kalıpları hazırlanmasında çinko plakaların emaye ile aynı zamanda kurumasına yarayan alet. Çeşitli büyüklükte yuvarlak bir dolap halindedir. Ortada bir motorla dönen kollar vardır. Bunun üzerine çinko kalıp bağlanır, döndürülerek tam ortadan emaye dökülür, kapak kapatılır; tur adedi tayin edilir,ısıtma anahtarı açılmıştır. Kısa bir müddet sonra kalıp hazır olur. Fabrikasına göre çeşitli modelleri, dik ve yatık olanları vardır. Isıtma ve kurutma tertibatı, devir sayacı, termometre, kalıp yıkamak için telefon duş tertibatı vardır.
Kopya Şasesi: Montajı hassas plaka yüzeyine geçirmeye yarayan özel ışıklı cihazlardır. Kalıp pozlandırmada kullanılır. Montajın emayeli kalıp ile vakum altında pozlanmasını sağlamaktır. Yeni çıkan şaseler; bir ışık kaynağı, çift vakum çerçevesi ile kaliteli kalıplar süratle baskıya hazır lale getirilir. Güçlü mor ışık en modern metal halogen ampulü iyi izole edilmiş, lamba ile çerçeve arasında ideal mesafe ayarlanmıştır. Cihazın bir çerçevesinde kalıp pozlanırken diğer tarafında da kalıp değiştirilebilir. Gerek ışık kaynağı gerekse çift taraflı kullanımı dolayısıyla %80 oranında zaman ve enerji tasarrufu sağlar. Ön tarafında elektronik kontrol ve kumanda sisteminde; otomatik ayarlanan poz süresi, vakum göstergesi, lamba saat göstergesi mevcuttur.
Açma tamponu: Kalıp kopya, banyo işleminde kullanılan özel fırça.
Kalıp rötuş masaları: Kalıplardaki film ve bant izlerini rötuş yapmak ve zamklamada kullanılır.
Retüş: Kalıp-kopya işlemi sırasında, istenmeyen yerlerin atılması işlemi.
Korrektör: Kopya işlemi tamamlanmış plaka üzerinde, istenmeyen yerlerin çıkarılmasını sağlayan kimyasal solüsyon.
Difüzyon Pozu: Kalıp üzerindeki bant, film, astrolon, pislik vb. izlerini pozlama yoluyla yok etmek için difüzyon perdesi ile verilen pozlamaya denir.
Hazne Suyu Konsantresi: Düz ofset baskı makineleri için asidik bir hazne suyu konsantresidir. Konvansiyonel nemlendirme sistemleri için hazırlanmış olup kalıpları oksidasyona karşı korur. Kalıbı temiz tutar, renk canlılığını ve parlaklığını temin eder. % 3 – 4 oranında 4.5 pH değerine ayarlanarak kullanılır.
Kalıp Temizleyici: Ofset baskı kalıplarındaki kuru ve taze boyaları kağıt ve toz lifleri ile diğer birikintileri ve toplamayı süratli ve güçlü bir şekilde temizleyen mükemmel bir kalıp temizleme sütüdür. İhtiyaca göre su ile çoğaltılarak da kullanılabilir.
Lak Sökücü: Plaka üzerinde lakın giderilmesiyle grenaj zamanından tasarruf edilir. Kalıpta yapılacak düzeltmelerde eski lakı sökerek yenisi için lak yerlerini hassaslaştırır. Pamuğu emdirilmiş lak sökücü ile iyice ovulur. Suyla temizlenir.
Mizantren: Basan kısımların daha iyi çıkması için ve basılacak işten daha iyi netice alabilmek için kalıp arkasında veya kazan kağıdında yapılan işleme denir.
Ton Giderici: Ofset plakalarında tam bir temizlik yaparak, kurumuş mürekkep, yüzeydeki oksidasyon, tonlama ve diğer kirleri temizleyen ve güçlü temizlik özelliği ile imaj sahalarının mürekkep tutma özelliğini arttıran bir karışımdır. Çinko ve alüminyum kalıplarda, baskı öncesi, baskı anı ve baskı sonrası meydana gelen oksitlenmeyi giderir. Kalıpların tekrar kullanılmasında koruyucu olarak uzun süre saklanmasını sağlar. Ton yapan kısımlar pamuk ve süngerle iyice ovulur. Bol su ile temizlenir.
Tram: Gerek tipo baskıda klişe, gerek ofset ve tifdruk baskılarda kalıp yoluyla resim basmaya yarayan noktacıklardır. Baskı çeşidi ve baskı malzemesine göre göre cm2’ye düşen nokta sayısı değişir.
Termal Kalıp: Bilgisayardan kalıba sisteminde kullanılan lazer yöntemiyle üzerine görüntü aktarılan ısıya duyarlı kalıplardır. Bu kalıpların üzerine görüntü aktarılırken direkt bilgisayardan verilen komutla lazerli pozlama yapılır. Son teknolojik ofset makinelerinde (Speedmaster vb.) kullanılabilindiği gibi klasik ofset makinelerinde de kullanılabilir.
Polyester Kalıp: Film gibi pozlandırılıp yeniden kalıp çekmeye gerek olmadan baskı makinesine bağlanabilen kalıptır. Her türlü ofset makinelerinde kullanılabilir.

Matbaacılık Teknikleri

  • Ofset baskı teknikleri
  • Dijital baskı teknikleri
  • Farklı baskı teknikleri
  • Temel matbaa
  • Baskı Mürekkepleri
  • Hologram baskı
  • Baskı Sonrası ve Mücellitlik
  • Kağıt ve basılabilen malzemeler
  • Güvenlik baskı teknikleri
  • Matbaa işlem teması

Matbaanın bulunuşu

Matbaa denilen araç, Gutenberg'in yaşadığı çağdan 6-7 yüzyıl önce biliniyordu, kullanılıyordu ve onunla sayısız kitap basılmıştı. Klasik Batı kaynaklarından yapılan aktarmalarla düzenlenmiş ansiklopedilerimize, ders kitaplarına bakarsanız, matbaa denebilecek ilk çalışmalar Çin'de başlatılmıştır. Onlardan binlerce yıl evvel, Mezopotamya kavimleri, aynı yolla hazırladıkları klişeleri yumuşak kile bastırıyor, bu kili sayfa biçiminde pişirip sertleştiriyorlardı. Çinlilerin tek üstünlüğü, kil tablet yerine kâğıt kullanmış olmalarıdır.1900'lerin ilk 10 yılı içinde, Doğu Türkistan'ın Turfan şehrinde ve diğer bâzı merkezlerde yapılan kazılar, bilim adamlarını hayretlere düşürdü. Toprağın altından, şimşir gibi sert ağaç parçalarına oyulmuş bir hayli Uygur harfi çıkarılmıştı. Sonra yüzlerce basma kitap bulundu ve Almanya, Fransa, İsveç, İngiltere, Rusya müzeleri, Uygur kültürünü, edebiyatını, sanatını yansıtan bu fevkalâde değerli kitaplarla zenginleşti.745-940 yılları arasında Türkistan'da yüksek bir medeniyet kuran Uygur Türkleri, klişe kalıp değil, müteharrik (hareketli) harfler kullanıyorlardı. Ve bu harfleri satırlar hâlinde dizip kitap sayfalarını hazırlıyor, sonra da kâğıda basıyorlardı. 8. yüzyılda Türkistan'a gelen Arap tüccarlar, kâğıt yapımını Türkler'den öğrenerek memleketlerine götürmüşlerdi. Avrupalılar ise, ancak 12. yüzyılda, Endülüs Emevîleri'nin hocalığıyle kâğıt sanayiinin temelini atabildiler. Nihâyet 14. yüzyılın başlarında, Cenevizli gemiciler sâyesinde, matbaa Doğu'dan Batı'ya intikal edebildi.15. yüzyılda, Hollanda ve İtalya'da müteharrik harfler imal edip, onlarla kitap basanlar vardır. Yani Gutenberg, Avrupa'da da ilk matbaacı konumunda değildir. Onun yaptığı şey, bir sermâyedar bularak bu tekniği geliştirmek ve daha hızlı baskıyı gerçekleştirmekten ibârettir. Türk matbaacılığının gecikmesinin başlıca sebebi, matbaayı kuruvermek, yüz binlerce, belki milyonlarca insanın ekmek kapısını kapamak, onları fakirliğe mahkûm etmek sonucunu getirecekti. Zîra, 18. yüzyıl başlarında, sâdece İstanbul'daki hattatların sayısı 90 bini buluyordu.

Matbaa icatı

Bilindiği gibi matbaa Johann Gutenberg tarafından icat edilmiştir. Gutenberg tek tek metal harflerle yüksek baskı tekniğini geliştirmiş. Gutenberg’in bu buluşundan sonra matbaacılık yaygın ve hızlı gelişen bir sektör olmuştur. Matbaanın ilk kez kullanılması Uzakdoğu’da başlamıştır. Bilinen ilk baskı VIII. yy’da Japonya’da yapılmıştır. İmparatoriçe Shotoko Budizm’in kutsal metinlerini Sanskrit dilinde Çin alfabesiyle bastırmıştır.
İlk kez tek tek harfler dökerek baskı yapmayı Pi Sheng (960-1297) adında bir Çinli denemiştir. Pi Sheng porselenden harfler kullanarak matbaanın gelişimine hız kazandırmıştır. Ancak çok harfli Çin alfabesinde tek tek harfler kullanarak baskı yapma nedeni hala anlaşılamamıştır. Matbaa Çinlilerden Uygurlara geçmişlerdir. Uygurların IX. yy’dan itibaren baskı yaptığı bilinmektedir. (Tun-Huang mağarasındaki buluntular.)Avrupa’da matbaacılık özellikle XV. yy’da gelişme göstermiştir. Avrupa’da matbaacılığın üssü Hollanda olmuştur. Burada ki basım tekniği tahta kalıplarla yapılmaktadır. Hattatlarca yazılan tahta kalıplar. Hakkaklarca kazınmaktadır. Kalıplar bu yönetemle üretilmektedir. Harlem kentinde ilk kez tek tek harflerle baskı denemelerini 1430 yılında Lourens Janszoon Coster’in yaptığı sanılmaktadır.
Johann Gutenberg ise çırağı Fust ile birlikte Mainz şehrinde metal harflerle basım tekniğini uygulamıştır. Gutenberg bu çaılşmalara bilgi ve birikimlerini, Fust ise sermayesini katmıştır. İlk çalışmaları olan 42 satırlık İncil’i 1455 yılında basmışlardır. Fust ve Gutenberg işlerin yolunda gitmemesi neticesinde ortaklıklarına son vermiştir. 1462’de Nassau başpsikoposunun askerleri Mainz şehrine saldırdı. Kaçan basımcılar Avrupa’nın her yanına dağıldı.
Türkiye’de Matbaacılık
İlk Türk matbaacısı İbrahim Mütefferika’dır. Lale devri olarak bilinen dönemde 1726 yılında ilk Türk Matbaası kurulmuştur. Ülkemize matbaanın bu kadar gecikmesinin nedenleri dinsel tutuculuktan ziyade toplumun bu yönde bir isteğinin olmayışı, okur yazar oranının yüksek olmayışı, okuma alışkanlığının kazanılmamış olması, hattatlığın yaygın bir meslek oluşu ve matbaa için gerekli alt yapının hazır olmayışıdır. (Avrupa’da bir psikoposun askerlerine şehir bastırdığı düşünüldüğünde matbaanın gecikmesinin temel nedeninin dinsel tutuculuk olmadığı daha net anlaşılacaktır).
Osmanlı matbaasında basılan ilk kitap Kitab-ı Lügat-ı Vankulu (Vankulu sözlüğü)’dur. Mütefferika yaşamı boyunca 17 farklı eser basmıştır. Ancak kitapların maliyetlerinin ve buna bağlı olarak fiyatlarının çok yüksek olması matbaacılığın yaygınlaşmasını engellemiştir. Mütefferka’nın ölümünden sonra matbaa zaman zaman atıl kalsa da çalışmaya devam etmiştir. Matbaanın başına 1754 yılında İbrahim ve Ahmet Efendiler, 1783 yılından sonra Beylikçi Raşid Mehmed Efendi ve Vak’a-nüvis Vasıf Efendi geçmişlerdir.
1796 yılında Abdurrahman Efendi Mühendisane matbaasını kurmuştur. Daha sonra Üsküdar matbaası(1802) ve sonrasında Takvimhane-i Amire adında bir matbaa daha açıldı. (1831) Bu sırada Mısır’da Kavalalı Mehmet Ali Paşa Bulak matbaasını kurdu. (1822) 1833 yılında ülkede 54 matbaa (15’i litografi) 1948 yılında 509 matbaa ve 1983 yılında 3537 matbaa bulunmaktaydı.
Günümüzde Türk matbaacılığı teknolojik gelişmelere bağlı olarak gelişimini sürdürmektedir. Basım sektörü Avrupa’daki emsalleriyle aynı kalitede ürünler üretebilmektedir. Hazır teknoloji üretici ülkelerden alınmakta ülkemizde başarı ile uygulanmaktadır. Ancak Türkiye bazı istinalar hariç teknoloji üretmekten uzak, fakat iyi bir teknoloji takipçisi durumundadır.

Matbaa önemi

Matbaa günümüzde çok önemli bir konuma sahiptir. Etrafımıza baktığımız zaman hemen hemen gördüğümüz her şey matbaanın eseridir. Günlük gazetemiz, dergimiz, reklam tabelaları gibi…Aynı zamanda tekstil sektörüne baktığımızda kazak, t-shirt, sweet, gömlek üzerine yazılan yazılar, basılan resimler, amblemler her biri matbaanın ürünüdür. Günümüze kadar ilmin bu kadar hızlı yayılmasının sebebi de budur. Eskiden kitaplar her sayfa için ayrı ayrı elle oyularak yapılan tahta bloklar kullanılarak basılırdı ve ağaç kalıplara oyulan bu sayfalar işi bitince atılır. Daha sonra yeni sayfa için tekrar aynı işlemlerin yapılması gerekirdi. Bu da basım işlerini çok yavaş ve aşırı emek isteyen bir iş haline getirirdi. Ta ki matbaa bulunana kadar. Eski zamanlarda Gutenberg tarafından bulunan matbaa günümüzde vazgeçilemez bir öneme sahiptir. Matbaa sayesinde basım hızlanmış, elle yazmak denen kavram tarih olmuştur. Elle yazmak ortadan kalkınca da matbaa sayesinde basım hızlanmış, daha çok kitap piyasaya sürülmüş ve ilmin hızla yayılması sağlanmıştır.

Matbaa tarihi

Baskı makinesi olarak bilinen”matbaa”Arapça asıllı bir kelimedir. Basımevi, basım yeri, baskı aleti gibi anlamlarda kullanılmaktadır. Allah, Hz. Ademe peygamberlik vermesinden sonra emir ve yasaklarını bildirmek için kitap gönderdi. İlim ortaya çıkmaya başladı. Bununla ilgili bir çok kitap okunup yazıldı. Bu kitaplar ilk zamanlar elle yazıldıysa da zamanla herkesin faydalanabilmesi için çoğaltma yolları araştırıldı. İşte bu noktada işin içine matbaa kavramı giriyor.

Gutenberg, matbaayı ilk icat eden adam olarak bilinir. Matbaayı ilk kullananlar ise Çinlilerdir. Bu dönemdeki kitaplar her sayfa için ayrı ayrı elle oyularak yapılan tahta bloklar kullanılarak basılırdı ve ağaç kalıplara oyulan bu sayfalar işi bitince atılır ve yeni sayfa için tekrar aynı işlemlerin yapılması gerekirdi. Bu da basım işlerini çok yavaşlamasına ve aşırı emek isteyen bir uğraş haline gelmesine neden oluyordu. Buluşlar, gelişmeler ihtiyaçların gerekleridir. Bunun bir sonucu olarak Gutenberg de ilk defa alfabenin her harfi için ayrı metal kalıplar hazırlamanın yollarını araştırmaya başlar. Bunun için düşük ısılarda eriyebilen alaşım bulmak gerekiyordu ki harf kalıplarına kolayca dökülebilsin ve mürekkep de- o şekilde olmalıydı ki -metalden kalıba kolayca basılabilsin. Gutenberg’in aklına üzüm ezmekte kullanılan presi matbaacılıkta uygulama fikri geliyor. Fakat bunları gerçekleştirecek sermayeye sahip değildir. kuyumcu ve avukat olan Johann Fust'la tanışıyor ve bu sorunu halletmede onu ikna ediyor ama herşey yolunda gitmiyor ve ilk kitapları basar basmaz araları açılıyor, fust mahkeme açarak davayı kazanıyor. Gutenberg'in elindeki tüm aletleri alıp damadıyla matbaayı işletmeye devam ediyor. Matbaanın bize aşina diğer ismi de İbrahim Müteferrika. . . bilindiği gibi kendisi Osmanlı devletinde ilk matbaayı kuran kişidir. Kısaca kendisinden bahsetmek gerekirse; Macar asıllıdır. Protestanlık üzerine eğitim görmek isterken Osmanlılara esir düşüyor ve daha sonra İslamiyet'i tanıyıp kabul ediyor. Müteferrika; haberleşme konusunda devlete hizmet etmiştir. Öğrencilik yıllarında öğrendiği basımcılığı Osmanlı devletinde başlatmak amacıyla girişimlerde bulunuyor. O sırada yeniliklere açık olan sadrazam damat İbrahim paşa ile araları iyi olduğu için basımevi kurulmasına izin veriliyor hatta şeyhülislamdan fetvası bile alınıyor fakat bastığı kitaplarla beklediği ilgiyi göremiyor ve ölümüyle birlikte basımevi kapatılıyor. Matbaa geliştirilmiş ve Osmanlıda da kullanılmaya başlanmıştır. Matbaa bulunduğu yüzyılda bugünkü bir internetin bulunuşu kadar önem arzetmekte. . . öyleki; 'Üç kişi sadece üç ay süreyle çalışarak bir kitabı üçyüz adet basmayı başardı. Eğer kalemle yada kaz tüyü kullanarak yazmış olsalardı, bu başarıyı sağlamaya bu üç kişinin toplam ömürleri yetmezdi' matbaanın gelişi ile hattatlık ise bir sanat olarak yerini almıştır.

Matbaacılık okulları ders içerikli

00191Türk Dili l
Dil,kültür,lehçe,şive,ağız,kaynak bakımından diller,yapı bakımından diller,Türk dilinin tarihi gelişimi,Eski Anadolu Türkçesi,Osmanlı Türkçesi,Türkiye Türkçesi,Türkçe kökenli kelimeleri tanıma yolları,Dil yanlışları
00197 Yabancı Dil l
Zamanlar,Bağlaçlar Fiiller,Ekler,Çekim ekleri,Soru ve cevap türleri,Metin diyalog çalışması
00101 Matematik I
Sayılar, Cebir, Denklemler ve eşitsizlikler, fonksyonlar, Trigonometri, Komplerks Sayılar, Logaritma
00195 Temel Bilgi Teknolojileri
Bilgi teknolojilerine giriş,Bilgi çağı ve Bilgi toplumu;Bilgi sistemleri,Bilgisayar organizasyonu,İşletim sistemleri,Bir işletim sistemi kullanımı,Yan birimleri kullanma ,Bilgisayar yazılımı,Uygulama yazılımlarına giriş,Kelime işlemciler ve raporlama,Tablolama paketleri,Bilgisayarlı sunum paketleri,Veri tabanları,Bir veri tabanı paketini kullanımı,Veri iletişimi ve bilgisayara ağları,Elektronik posta kullanımı.
00109 Baskı Tekniklerine Giriş
Hurufatın tarifi, Matbaa harflerinin şekli ve kısımları, Kullanılan diğer yardımcı malzemeler,yazı çeşitleri, tipo baskı tekniği ve makine kısımları.tipo baskı hatları,ofset baskı sistemi,ofset baskı kalıpları,grenaj ve grenaj işleminde kullanılan aletler, kopya metodları, negatif kapyada işlem sırası, pozitif kopya ve işlem sırası,rötuş,Serigrafi Baskı Sistemi ve kullanılan dokumalar, serigrafide Şablonun Hazırlanması, Pozlandırmayı Etkileyen faktörler, Tifduruk Baskı Sistemi, Flekso Baskı Sisteminde dikkat edilmesi gereken hususlar-Mahzurlu yanları.
00111 Röpro Tekniklerine Giriş
Reprodüksiyonun tanımı, Reprodüksiyon atelyesi araç ve gereçleri, Kameranın Kısımları, kontakt kopye cihazı, Agrandizör, Flim Çeşitleri, Işığa duyarlı bir filmin kesiti, Fotoğraf olayının gerçekleşmesi, Fotoğraf banyoları, Gradosyon ve gradosyon bakımından film türleri, Siyahlanmayı etkileyen faktörler, Tire reprodüksiyon yöntemleri, Kamerada film çekimi, Kullanılan film ve banyolar, Sonucu etkileyen faktörler, Direkt tire pozitif film çekimi, Tire banyo hataları, Tramlı reprodüksiyon, Tramın tanımı ve türleri, Tram yoğunluğu, Tramlı reprodüksiyonda kullanılan film ve banyolar, Film kontakt tramlar, Renkli reprodüksiyonda tramlama, Renk ayrım teknikleri, Maske çekimi, Direkt renk ayrım tekniği ve etkileyen faktörler
00113 Dizgi Tekniklerine Giriş
Matbaacılığın tanımı, Yazı çeşitleri, Dizginin tarifi ve çeşitleri, Baskı teknikleri, Basmayan boş malzemeler, Tipo baskı makinaları, Ölçü sistemi ile ilgili problemler, Dizgi yaparken dikkat edilmesi geren hususlar, İnisyal yapma, Stereo tipi yapma ve faydaları, Klişe hazırlama, Çinko kalıp pozlandırılması, Tipo baskı el aletleri, Baskı yapan malzemeler.
00115 Meslek Kimyası
Temel Kavram ve Tanımlar, Kimyasal Hesaplamalar, Çözeltiler, Oksitler, Asitler, Bazlar ve Tuzlar, Elektroliz,Halojenler,Ametaller,Metaller
00117 Malzeme Bilgisi Kağıt ve hammaddesi, Selüloz üretimi, Yarı kimyasal kağıt hamuru üretimi, Eski kağıt hamurlarının hazırlanması,Kullanılan yabancı maddeler, Kağıt üretimi, Kağıt türleri, Kağıt hesaplaması, Pazarlarda satışa sunulan standart boyutlarına göre kağıtlar, Kağıt özellikleri, Temel olarak aranılan özellikler.
00192 Türk Dili 2
İmla kuralları, Soru ekleri, Büyük harflerin kullanılışı, Konu, Özelliklerine göre konu türleri, Konuya bakış açısı, Konu seçimi, Konu maddesi, Konu sınıflandırması, Anafikir, Plan ve çeşitleri,Anlatım ve özellikleri, Sözlü ve yazılı anlatım kaynakları, Makale ve planlaması, İlmi araştırma yazıları ve planları, Araştırma kaynakları, Sempozyum, nutuk, Cümle ve cümle çeşitleri.
00198 Yabancı Dil 2
Edatlar, Sıfatlar, Sıfat çekimleri, Sıfatların dereceleri, Cümle çeşitleri, 30 sayfalık İngilizce derginin Türkçe'ye çevirisi.
00102 Bilgisayar Kullanımı
Ekrandaki bilgilerin silinmesi, Yazıcının seçilmesi, İş bitimi, Çalışmaların düzenlenmesi,Bir belgenin kopyasının oluşturulması, Simgenin adını değiştirme, Bir belgenin değişik halini kaydetme, Program etkin iken yeni bir belge açma, Simgeleri klasörde toplama, Arma kullanma özellikleri, Kalıcı dosya oluşturma, Bilgisayarda balon yardımının kullanımı, Macıntos sisteminin kurulması (a.Bilgisayar sisteminin b.Sistem yazılımının c.Program düzenleme) Virüs kontrolü yapma Programdan programa geçiş, Açık durumdaki programları belirleme, Masa üstündeki pencereleri gösterme ve gizleme, Bir programın bellek miktarını değiştirme, Diskleri sıfırlama, Sabit diski başlangıç diski olarak belirleme, Disket çıkartma, Elma menüsüne yükleme, Çalışma ve öğeleri ismine göre bulma
00106 Pazarlama ve Reklamcılık
Pazarlamanın konusu, kapsamı, gelişimi ve modern pazarlama yöntemi, a)Pazarlamanın konusu ve kapsamı, b) Geniş anlamda pazarlama, c) Pazarlamanın gelişimi, pazarlama anlayışı ve modern pazarlama yöntemi,Pazarlama çevresi, stratejik planlama ve pazarlamanın rolü, a)Pazarlama sistemi ve pazarlamayı etkileyen makro ve mikro dış çevre faktörleri, b) pazarlamayı etkileyen işletme içi faktörler, c) stratejik planlama ve pazarlamanın rolü, pazarlama yönetim süreci, Tüketici pazarları ve tüketici davranışı,
00108 Montaj Teknikleri
Matbaa sanayinin sınıflandırması, Baskı öncesi hazırlık, Baskı sistemleri, Baskı sonrası çalışma sistemleri, İşin mamul hale gelinceye kadar geçirdiği evreler, Pikaj, kullanılan malzemeler, pikajda kullanılan yazı ve resimlerin özelliği, Pikaj çeşitleri, işlem sırası ve dikkat edilmesi gereken hususlar,Matbaacılıkta kullanılan yazılar, Montaj, kulanılan malzemeler ve montaj çeşitleri, Montaj yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar ve işlem sırası,renk ayırımında yapılan montaj işlemi, Mizampaj elemanları, Mizampaj nedir? İşlem sırası ve dikkat edilmesi gereken hususlar, Trase nedir? Bulunması gereken özellikler ve çizilirken nelere dikkat edilir, Kırma teknikleri, revoltalı montaj ve düz montaj.
00110 Ofset Teknikleri I
Ofset baskı sistemine genel bakış,ofset baskı sisteminde merdane,Nemlendirme üniteleri,Mürekkep ünitesi,Matbaa mürekkepleri,Pikaj,Montaj ve dikkat edilecek hususlar,Montajda sayfa çevirme,Mürekkep kuruması.
00112 Röprodüksiyon Teknikleri I
Ton ve renk değerlerini düzeltme yöntemleri, Foto mekanik maskeler ile ton ve renk düzeltme yöntemi, Maskeleme yöntemi, siyah beyaz emülsiyonlu tek maske yöntemleri, el rötuşları, Tam ton rötuşlar, Yarım ton rötuşlar, Nokta rötuşlar, Ton-İndeks metodu, Maske seçimi, Opak orijinalin maskelenmesi
00114 Dizgi Teknikleri I
Dizginin bölümleri, Metal dizgi, Makine dizgi, Foto dizgi, Başlık dizgi, Metin dizgi, Sıcak dizgi makinasının bölümleri ve dezavantajları, foto dizgi makinaları, Başlık dizgi ve metin dizgi makinaları, Direkt dizgi makinaları, foto dizgi ile tipo baskıya kalıp hazırlama, Foto dizginin avantajları,Sıcak dizginin avantajları
00116 Matematik II
Lineer Denklem Sistemleri ve Matrisler, Limit ve Süreklilik, Türev ve Uygulamaları, Diferansiyel Denklemler, İstatistik,
00291 A.İlk.ve İnk.T. 1
İnkılabın tanımı,İnkılabın aşamaları, İnkılabın unsurları, İsyan ve unsurları, İhtilal ve ıslahat nedir? Sosyal değişimi ifade eden kavramlar(tekamül ,tarih), Türk inkılabının stratejileri, Atatürk inkılaplarının özellikleri, Osmanlının çöküşü ve iç ve dış sebepler, Osmanlı imp. yenileşme hareketleri,Osmanlı İmp. Sanayileşme teşebbüsleri ve başarıya ulaşılamamasının sebepleri, Tanzimatın ilanı, maddeleri, getirdiği yenilikler ve sonuçları, Islahat fermanı, nedenleri, maddeleri ve sonuçları, Avrupa emperyalizminin Osmanlı devletine giriş vasıtaları, Islahat fermanının ve tanzimatın karşılaştırılması,Balkan savaşları sebepleri ve sonuçları, I. Dünya savaşı ve Osmanlının savaşa girme sebebi, Cepheler (Çanakkale, Kafkas), I. Dünya savaşının sonuçları ve Osmanlıya olan etkisi,
00205 Basım İşletmeciliği
İşletmenin tanımı, işletmeyi oluşturan faktörler, işletmenin çeşitleri, Sipariş maliyet yöntemi, Matbaa işletmelerinin sınıflandırılması, Matbaa işletmelerinde maliyet muhasebesi, Basım işletmelerinde yönetimin işlevine genel bakış,
00207 Ofset Teknikleri 2
Ofsette kauçuk, Kauçuğun kontrolü ve kauçuğu etkileyen faktörler, Benzin, Alkol, Kauçuğun temizlenmesi, Kauçuğun korunması, Tek renkli Ofset makinasının belli başlı parçaları, Ofset baskı makinası kazanları, Besleme ve forsa ve forsa değeri, Nemlendirme, Nemlendirmenin etki unsurları.
00219 Kalite Güvencesi ve Standardları
Standart ve standardizasyon un önemi,Standardizasyon un üretici ve tüketicilere sağladığı faydalar,Standardizasyon un milli ekonomiye etkisi,Standart hazırlama çalışmaları,Standart çeşitleri ve Türk standartları enstitüsü verilen belge çeşitleri,Basım sektöründeki standartlar ve kriterler,Genel kalite kavramı,Kalite standardizasyon ilişkisi,Kalite prosedürleri,Toplam kalite prensipleri,Firmalarda kalite kültürünün oluşması için gerekli olan işlemler,Toplam kalite yönetimi.
00211 Röprodüksiyon Teknikleri 2Endirekt renk ayrım tekniği,Objektifler, Odak uzaklığı, Diyafram ve faydaları, Işık kaynakları, Röprodüksiyon atölyesinde kullanılan ışık kaynakları, Ayna sistemleri
00213 Renk Ve Grafik
Renk nedir, Ana renkler ve ara renkler, Toplamalı renkler, Çıkartmalı renkler, Renk karışımları, Renk süzümleri,Grafik nedir, Grafik tasarımları, Grafik çizilirken dikkat edilecek hususlar, Logo, Amblem, Dergi kapağı, Takvim tasarımları, Ambalaj sektöründe grafik tasarımı, Boyaların bakım ve kullanımı
00215 Ciltleme Teknikleri
Kağıt grupları, Kağıt gramajları, Kağıt tabakaları, A serisi kağıtların başlangıç boyutları, B serisi kağıtların başlangıç boyutları, C serisi kağıtların başlangıç boyutları, Mücellit, Piliyaj, Perforaj, Harmanlama, Şiraze, Ciltlemede kullanılan malzemeler, Ciltlemede kullanılan aletler, Cilt Çeşitleri
00217 Bilgisayar Destekli Grafik TasarımıBilgisayarın Tanımı ve Tarihçesi, Disketler ve özellikleri, Klavye,maus, yazıcı ve yazıcı çeşitleri, Bilgisayar programları, Grafik nedir, Grafik Tasarımları, Grafik hazırlanırken dikkat edilecek hususlar, Bilgisayar ve Grafik Bilgisayarda sayfa hazırlama, Bilgisayarda logo, amlem yapımı, Bilgisayarda dergi kapağı yapımı, Bilgisayarda takvim tasarımları, bilgisayarda broşör hazırlama , uygulamalar.
00221 FotoğrafiFotoğrafın tanımı, fotoğrafın tarihi, fotoğrafın gelişimi, Fotoğrafın bugünkü durumu, Makineler, Aksesuarlar, Işık, Hareket, Film, Filmlerin Pozlanması, Yıkama işlemleri, Banyo, Banyo ve Temel Kavramlar,Uygulamalar.
00292 Atatürk İlk.Ve İnk.Tarihi 2
I.Dünya savaşı sonunda Osm. İmp.(Mondros ateşkes antlaşması,Paris barış antlaşması,İzmir'in işgali,Cemiyetler,Kuvayi Milliye hareketi), Türk kurtuluş savaşı, Mustafa Kemal'in Samsuna çıkışı, Amasya genelgesi, Erzurum kongresi, Sivas kongresi, Amasya görüşmeleri,Temsil kurulunun Ankara'ya gelişi, Son Osmanlı Mebuslar Meclisinin toplanması ve Misak-ı Milli,T.B.M.M'nin açılması, T.B.M.M'YE karşı ilk ayaklanmalar ve Sevr antlaşması, Ayaklanmaların Sebepleri ve sonuçları, Düzenli ordunun hazırlanması, Sevr antlaşması, Kurtuluş Savaşı Muharebeleri ve sonuçları,1.ve2.İnönü Muharebeleri sebebi ve sonuçları,Sakarya Meydan Muharebeleri,Büyük Taarruz,Lozan barış antlaşması,Cumhuriyet Dönemi İnkılap Hareketleri,Siyasal alanda inkılaplar,Cumhuriyetin ilanı,Halifeliğin kaldırılması,1924 Anayasası,Çok partili hayata geçiş ve başarısızlığın sebepleri,Hukuk alanında inkılaplar,Medeni kanunun kabulü,kadınlara tanınan siyasi haklar,Kılık kıyafette değişiklik,Tekke ve Zaviyelerin kapatılması,Takvim-Saat ve Ölçülerde Değişiklik,Soyadı kanunu.
00202 Diğer Baskı Sistemleri
Varak baskı,Kabartma baskı,Yaldız baskı,Altın,Gümüş,bronzlama işlemi,Elektrostatik baskı ,Flexso baskı,Serigrafi baskı,Taş baskı,Teneke baskı,Gofre baskı.
00204 Masaüstü Yayıncılık Uygulamaları 2
Macintosh sistem diskinin özellikleri,Belgeleri açma ve kapatma sistem klasörü,Fontlar ve sesler,Klavye ile gezinti,Bir simgeyi etiketleme,Etiket menüsünü kişiselleştirme,Arma yapma,arma kullanımının örnekleri,Kalıcı dosyalar kişisel dosyalar.
00206 Matbaacılık Meslek Hesapları
Kurumun tanımı,İşletmenin tanımı,Sanayinin tanımı,Maliyetin tanımı ve çeşidi,Müsvedde hesapları,Gramajı belli kağıt problemi çözümü,Gramajı belli olmayan kağıt problemi çözümü,Fireli kağıt hesaplamaları ve soru çözümü,Firesiz kağıt hesaplamaları ve soru çözümü,Film maliyeti ve problem çözümü,Mürekkep maliyeti ve soru çözümü.
00208 Ofset Teknikleri 3
Kağıdın su yönü, Suyun sertliği, Suyun ph değeri, Nemlendirmeye yapılan ilaveler, Nemlendirme sistemi, Boya düzeni, Baskıda istif düzeni, Tek tek kağıt verme ve kademeli kağıt verme, Kağıt verici ayarlar, Poza sistemi ve çeşitleri.
00210 Kartonaj Tasarımı
Kartonun tanımı ve karton üretimi,Karton ürünleri ve kullanım alanları,kartonajın tanımı ve amacı,kartonaj tasarımı,karton ambalaj ürteiminde uygun maliyetin araştırılması,kesim bıçakları ve yapım tekniği,kesim tekniği,karton ambalaj ürünlerinin yapıştırılması,
00212 Röprodüksiyon Tekniklerin 3
Röpro atelyesi elemanları, Röprodüksiyon kamerasını oluşturan yapı elemanlrı, Kamera çeşitleri : a)Yatay kameralar b)Dikey kameralar, Kontakt kopye cihazı, Görevleri ve bulunması Gereken Parçalar, Röpro Agrandizörleri, bulunması gereken özellikler, Abtek nedir ve nasıl kullanılır, Işığa duyarlı fotoğrafik malzemelerin yapısı, Repro film çeşitleri, Foto dizgi filmleri,Maske filmleri, Tramlı röprodüksiyon yöntemleri, tramın işlevi ve önemi, Tramlı röpro işleminde nokta oluşumu, Tram türleri ve tramlı röprodüksiyonda kullanılan film ve banyolar, Tram nokta yoğunlukları, endirekt ve direkt tramlama yöntemleri, Renklere göre tram açısı ve more olayı.
00214 Matbaa Kalite Kontrol
Kalite ve Kalite kontrolün tanımı, Kalite kontrolün özellikleri, Dizgide kalite kontrol, a. Dizginin görsel kalitesi b. Dizginin teknik kalitesi, Foto dizgide kalite kontrol, Foto dizgi hataları, Yazıcıların çıkış hızları, Masa üstü çıkış makinalarında kalite kontrol, Orijinaller ve çeşitleri, Orijinallerde aranılan özellikler, Röprodüksiyonun işlevi, Sensitometrik terimler a.Transparanez b.Densite c. Gama d. Opazitat e. Densitometre, Tramlı reprodüksiyonda kalite kontrol, Son poz ve flaş pozu, Ofset baskıda montajın baskı kalitesine etkisi, Ofset baskıda kalıp ve baskı kalitesine etkisi Kağıt ve baskı kalitesine etkisi.
00216 İş Güvenliği
İş güvenliği ile ilgili tanımlar,Çevrede güvenliği tehdit edici unsurlar,İş kazaları ve nedenleri,Binalarda güvenliği tehdit edici unsur, işyeri güvenliği, meslek hastalıkları,Kaza ve yaralanma,anatomi bilgileri, Kazalarda ilk yardım, Yangın, İş Güvenliği mevzuatı, İş güvenliği ile ilgili kuruluşlar, İş kazalarında yapılacak hukuki işlemler, Mesleklere göre iş kazaları,
Yazı ve tipografi, grafik tasarım, fotoğrafı, röprodüksiyon teknolojisi, masaüstü yayıncılık, montaj ve kalıp teknikleri, kartonaj ve ambalaj, ofset, serigrafi, tipo, tifdruk baskı teknikleri, ciltleme teknikleri, matbaa işletmeciliği, maliyet hesapları, kalite kontrol dersleri
Kağıt, karton malzeme üzerine her türlü basılı materyal, matbaacılık sektörünün sınırları içine girmektedir. Sizlere Matbaacılık sektörü çerçevesinde sınırsız hizmet sunmaktayız. Bilinen formlarda veya işinizin özgün gereksinimlerini karşılayan özel imalatl

Matbaa nedir?

Matbaacılık, iletilmek istenen mesajı kağıt vb. yüzeyler üzerinde basılacak şekilde tasarlama ve basarak çoğaltma işi. Matbaacılıkta çoğaltama işi genel olarak üç aşamadan oluşur. Öncelikle basılacak işin tasarımı yapılır. Bu aşamada yazıların ve fotoğrafların bilgisayara aktarılması gerekir. Bilgisayara aktarılan görsel öğeler bir mizanpaj yazılımında bir araya getirilerek baskıya uygun tasarım oluşturulur. (Bilgisayar yardımıyla yapılan bu işleme masa üstü yayıncılık da denir). Sonrasında, yapılan çaışmanın film çıkışları alınır. Film, baskı için kullanılan kalıbı oluşturmak için kullanılır. Filmden sonra prova alınabilir. Filmden alınan provaya anolog prova (dupont firmasının Cromalin sisteminden dolayı sektörde "cromalin" adı ile bilinir) denmektedir. Analog provanın dışında baskıyı taklit eden yazıcılarla dijital prova da alınabilir. Tasarımın film çıkışları alındıktan sonra alümiyum plakalar (kalıp) üzerine tasarımın görüntüsü çıkarılır. Bu, iki aşamada gerçekleşir. Film yardımıyla kalıbı pozlandırma ve banyo. Kalıp çekildikten sonra baskıya geçilir. Buraya kadar anlatılan, ofset baskı için iş akışıdır.