İşletme: Hizmet veya mal üretiminde bulunan ve gereksinmelerin karşılanmasında doğrudan ya da dolaylı katılan her iktisadi kuruluşa işletme denir. Günümüzde, ülkemizdeki matbaa işletmelerinde net bir uzmanlaşma olmamakla birlikte, gelişmiş ülkelerde baskı türlerine, üretim çeşitlerine ya da büyüklüklerine göre uzmanlaşmıştır.
Özel İşletmeler: Mülkiyet bakımından bir şahsa veya şahıslara ait olan işletmelere denir.
Devlet İşletmeleri: Mülkiyeti devlete ait olan işletmelerdir. Doğrudan ya da dolaylı olarak devlet tarafından yönetilirler.
Limited Şirket: İki veya daha fazla kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulup, ortaklarının sorumluluğu koymayı yüklendikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli olan ortaklıktır. Anonimdeki gibi hisse senedi çıkarılmaz. Genellikle aile kuruluşlarıdır.
Holding Şirketleri: Holding birden fazla yavru ortaklığa sahip olan, gerektiğinde onların yönetimlerine karışan bir ana ortaklıktır.
Üretim: Az bulunan şeylerin mal ya da hizmet olarak çoğaltılmasıdır. Bir şeyin yararını ya da niceliğini çoğaltmaktır.
Planlama: Neyin nasıl, ne zaman, nerede, kim tarafından, ne ile ve hangi düzeyde yapılacağının saptanması ve açıklanması.
Üretim Planlaması: Talep ile tesislerin kapasite ve teknik olanakları arasında denge kurulmasıdır.
Denetleme: Yapım evresindeki çalışmaların ve bu çalışma sonuçlarının plan, program, buyruk, yönerge ve diğer koşullara uygun olup olmadıklarını çeşitli metodlarla incelemek veya soruşturmak.
Üretim Araçları: Devamlı ya da geçici olarak mal ya da hizmet üretmek için üretim de bulunan bir işletmenin yararlandığı her cins madde ve işçi emeklerine denir.
Ana Mal (Sermaye) : Bir işletme bünyesinde, işletmenin amacına ve üretim çalışmalarına uygun olarak bir araya getirilmiş olan üretim araçlarının tümüne denir.
-Durağan Ana Mal: Başka bir şekil almayıp olduğu gibi kalan ve yalnız bir üretim devresinde değil, sürekli üretim devrelerine katılan ana mal öğeleridir. Makineler, binalar, toprak, taşıt araçları, çeşitli eşyalar ve tesisat vb.
-Oynak Ana Mal: Bir üretim devresine katılan ve üretim sonunda yapılmış hale gelen ya da yapılmışın içinde yer alan ana mal öğeleridir. Ham ve yarı üretilmiş maddeler, alacaklar, kasa mevcudu, kağıt, mürekkep vb.
Hasılat: İşletmecilikte, yapılan giderlerle elde edilen ürünlerin ve diğer bütün varlıkların getirdiği girdilere denir.
27 Aralık 2007 Perşembe
Güvenlik baskı teknikleri
Gravür Tekniği: Bir banknotun sahteciliğe karşı ana emniyet unsurudur. Bir çeşit oyma tekniğidir. Gravür sanatçıları bile kendi yaptıkları bir çalışmanın aynısını ikinci bir kez yapamazlar. Gravür sanatçıları banknot kalıbı dışında tabanca, saat, av bıçağı, av tüfeği, mücevher gibi farklı sektörlerde de hizmet vermektedir. Banknot kalıbı hazırlanırken gravür genelde büyük ebat çalışıldıktan sonra pantograf tekniğiyle küçük kalıba aktarılır. Bu sayede kopyalar yapılarak çoklu baskı mümkün olur. Yurtdışında gravür konusunda profesyonel eğitim veren okullar bulunmaktadır.
Giyoş: Resim, peyzaj, portre dışında banknotun fonunda görülen elle yapılması mümkün olmayan çok ince, yer, yer inceli kalınlı, yer, yer birbirine paralel, birbirini kesen ve tamamlayan negatif ve pozitif çizgilerin meydana getirdiği simetrik veya asimetrik şekil ve motiflerdir.
Banknot Tekniği: Şu aşamalardan oluşur. Ilk olarak bir banknotun ön ve arka yüzüne basılacak olan resim, portre, tarihi yer manzara vb. unsurların seçimi gelmektedir. Daha sonra seçilen unsurların grafik tasarımlarının, gravürlerinin yapılması, giyoş çizimlerinin ayarlanması, baskı makinesi için şablonların hazırlanması, kağıt ve mürekkebin hazırlanması, baskı servisinde kuru ofset, çukur baskı ve numaratör baskılarının yapılması, kurutulması, kalite kontrolünün yapılması, kesim ve paketlenmesi gelmektedir.
Baskı Makineleri: Banknot basımında kullanılan makineler aşağıdadır. Bu makineler sırayla baskı yaparlar, bir makine bastıktan sonra belli bir zaman bekletilen (kurutulan) kağıtlar diğer Makinede işleme tabi tutulur.1-Simultan (Kuru ofset) baskı makinesi2-İntağlio (Çukur) baskı makinesi (arka baskı)3-İntağlio (Çukur) baskı makinesi (ön baskı)4-Numaratör baskı makinesi
Kağıt: Banknot basımında emniyetli olması ve baskı kalitesinin iyiliği yönünden pamuktan veya pamuk-keten karışımından imal edilmiş kağıtlar kullanılır. Banknotun dayanıklılık ve emniyet özellikleri düşünülerek en kaliteli pamuk ve ketenler seçilir. Önce hammaddeler temizlenir ve yabancı maddelerden arındırılır. İstenilen rengin elde edilmesi için (çeşitli kimyasal maddelerle) ağartma işlemi uygulanır. Daha sonra pişirme, bunu takiben bol artezyen su ile yıkanır. Tekrar su ilavesi ile hamur haline getirilir. Bu safhada istenen fiziksel dayanıklılığı sağlamak için gerekli ilaveler yapılır ve bu %99.5 su, %0.5 elyaftır. Bu karışım elekten geçirilerek kağıt elde edilir. Eğer arzu edilirse renkli elyaflar kağıdın hamuruna katılır. Emniyet şeridi ve filigran ise kağıdın imalatından sonra ve kurutulurken yapılırlar. Kağıt üretimi ülkemizde olmadığından dolayı; dışarıdan ihraç etmekteyiz.
Nyloprint Kalıp: Kuru ofset makinesinde kullanılır. Fotomekanik atölyelerinde montajı yapılmış yada bilgisayardan elde edilmiş filmler, düz baskı kalıp atölyesinde kalıp şekline dönüştürülür. Her rengin montajı ve kalıpları ayrı, ayrı yapılır.
Giyoş: Resim, peyzaj, portre dışında banknotun fonunda görülen elle yapılması mümkün olmayan çok ince, yer, yer inceli kalınlı, yer, yer birbirine paralel, birbirini kesen ve tamamlayan negatif ve pozitif çizgilerin meydana getirdiği simetrik veya asimetrik şekil ve motiflerdir.
Banknot Tekniği: Şu aşamalardan oluşur. Ilk olarak bir banknotun ön ve arka yüzüne basılacak olan resim, portre, tarihi yer manzara vb. unsurların seçimi gelmektedir. Daha sonra seçilen unsurların grafik tasarımlarının, gravürlerinin yapılması, giyoş çizimlerinin ayarlanması, baskı makinesi için şablonların hazırlanması, kağıt ve mürekkebin hazırlanması, baskı servisinde kuru ofset, çukur baskı ve numaratör baskılarının yapılması, kurutulması, kalite kontrolünün yapılması, kesim ve paketlenmesi gelmektedir.
Baskı Makineleri: Banknot basımında kullanılan makineler aşağıdadır. Bu makineler sırayla baskı yaparlar, bir makine bastıktan sonra belli bir zaman bekletilen (kurutulan) kağıtlar diğer Makinede işleme tabi tutulur.1-Simultan (Kuru ofset) baskı makinesi2-İntağlio (Çukur) baskı makinesi (arka baskı)3-İntağlio (Çukur) baskı makinesi (ön baskı)4-Numaratör baskı makinesi
Kağıt: Banknot basımında emniyetli olması ve baskı kalitesinin iyiliği yönünden pamuktan veya pamuk-keten karışımından imal edilmiş kağıtlar kullanılır. Banknotun dayanıklılık ve emniyet özellikleri düşünülerek en kaliteli pamuk ve ketenler seçilir. Önce hammaddeler temizlenir ve yabancı maddelerden arındırılır. İstenilen rengin elde edilmesi için (çeşitli kimyasal maddelerle) ağartma işlemi uygulanır. Daha sonra pişirme, bunu takiben bol artezyen su ile yıkanır. Tekrar su ilavesi ile hamur haline getirilir. Bu safhada istenen fiziksel dayanıklılığı sağlamak için gerekli ilaveler yapılır ve bu %99.5 su, %0.5 elyaftır. Bu karışım elekten geçirilerek kağıt elde edilir. Eğer arzu edilirse renkli elyaflar kağıdın hamuruna katılır. Emniyet şeridi ve filigran ise kağıdın imalatından sonra ve kurutulurken yapılırlar. Kağıt üretimi ülkemizde olmadığından dolayı; dışarıdan ihraç etmekteyiz.
Nyloprint Kalıp: Kuru ofset makinesinde kullanılır. Fotomekanik atölyelerinde montajı yapılmış yada bilgisayardan elde edilmiş filmler, düz baskı kalıp atölyesinde kalıp şekline dönüştürülür. Her rengin montajı ve kalıpları ayrı, ayrı yapılır.
Kağıt ve basılabilen malzemeler
Baskı taşıyıcı malzemeler: Boyayı kabul eden ve onu üzerinde taşıyabilen, cisimlere "baskı taşıyıcı malzemeler" denir. Bu malzemeler genellikle kağıt, karton, mukavva olabileceği gibi, plastik folye, cam, seramik, metal, kumaş gibi çeşitli materyaller olabilir.
Kağıt: Hammaddesi odun, saman, paçavra gibi bitkisel maddeler olan, üzerine baskı yapılmaya elverişli tabakaya kağıt denir.
Kağıdın gramajı: 1 m2’nin gram olarak ağırlığı.
Kağıdın hamuru: Kağıdın yapılmadan evvelki son durumu.
Kağıdın suyu: Kağıdın Makinede dokunuş istikameti.
Rule kağıt: Bobin halinde sarılmış sonsuz kağıt
Birinci hamur kağıt: Selülozu çok, odunu azdır.
İkinci hamur kağıt: Odun miktarı ile selüloz miktarı birbirine yaklaşıktır.
Üçüncü hamur kağıt: Odun miktarı çok, selüloz miktarı azdır.
Kuşe kağıt: Yüzeyleri dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kaliteleri yükseltilen bu kağıtların her iki yüzü parlak olanlarına kuşe kağıdı denir.
Tabii kuşe: Tabii kuşede dolgu maddeleri, kağıt hamurunun içine karıştırıldığı için, yüzeysel dolgu maddeli kuşe kağıtlara oranla bunların beyazlıkları daha azdır.
Kromelüks (krome) kağıt: Bir yüzü dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kalitesi yükseltilen bu kağıtlara krome kağıt veya kromelüks adı verilir. Bu kağıtların bir yüzü parlak diğer yüzü mattır.
Bristol karton: Çok beyaz ve iyi kalite bir karton cinsidir. 1., 2., 3., kalitede cinsleri vardır. Bir yüzü yarı parlak diğer bir yüzü beyaz mattır.
Pelur kağıt: Çok hafif, çok ince kağıttır. Düz ve soğan pelur cinsleri mevcuttur.
Otokopi kağıtları: Diğer adı mikrokapsül sıvamalı kağıt olan otokopi kağıtları, kendinden kopyalı kağıtlar olarak bilinir. Kağıdın bir yüzüne gözle göremediğimiz, içi mürekkeple dolu mikro kapsüller sıvanır. Kağıdın diğer yüzüne sert bir cisimle bastırıldığında (kalem gibi) mikrokapsül patlar ve bir alttaki kağıt yüzeyine aynı görüntü geçer. Fatura, irsaliye gibi çok kopyalı işlerde kullanılır. CB, CFB, CF cinsleri mevcuttur.
Ozalit kağıtları: Kağıt veya aydınger orijinallerden resim ve proje çoğaltmaya yarayan yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıttır. Matbaalarda amonyak developerli olanları kullanılır. Yapılan montajların baskıdan önce müşteriye onay için ozalit maketleri kullanılır ve direk montajda kullanılır.
Aydınger kağıtları: Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel bir kağıt cinsidir. Matbaalarda düşük tirajlı tire işlerin baskısında film yerine kullanılır. Dizgilerin ters emülsiyonlu olarak lazer printerlarda çıkış alınması yoluyla elde edilen aydınger çıktılar, doğrudan montajda kullanılır.
Papye kağıdı: İçinde herhangi bir dolgu maddesi olmayan emici yumuşak kağıt.
Kalender: Kağıt fabrikalarında kağıt ütüleme ve parlatma ünitesi veya makinesi.
Higrometre: Nem ölçü aleti.
Karton: Bitkisel selülozun mekanik veya kimyasal yollarla istiflendirilmesi veya atık kartonların yeniden liflendirilmesiyle elde edilen hamurlardan üretilen sert, dayanıklı ve kalın kağıt malzeme olarak tanımlanabilir.
Stifnis: Kartonun eğilmeye karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanan stifnis kutu üretiminde kullanılacak kartonun en önemli özelliğidir.
Metal: Daha çok ambalaj sanayinde kullanılan ve dayanıklılıkları uzun ömürlü olan sac, teneke vb. materyallerdir. Tabaka halinde basılırlar. Daha sonra şekillendirilirler. Üzerlerine renkli baskı yapılması için öncelikle beyaz emaye ile kaplanırlar, daha sonra baskıya alınırlar. Kola kutuları, konserve kutuları, diğer teneke (yağ, peynir, zeytin, pasta vb. ambalajlanmasında kullanılır.
Cam: Transfer baskı (laboratuar aletleri vb), tampon baskı ve serigrafi baskı da kullanılan baskı altı malzemesidir. Ambalajlamada cam kavanoz ya da şişe olarak karşımıza çıkıp, etiketli olarak kullanılabilirler.
Plastik: Enjeksiyon kalıplama yöntemiyle endüstriden gelen erimiş plastik yüksek basınçla kapalı ve soğutulan bir kalıp içine püskürtülür ve orada sertleştirilir. Arzu edilen şekli aldıktan sonra çıkartılır.
Plastik Filmler: Polietilen (PE), polipropilen (pp), polivenül klorür (PVC), poliamid., poliester gibi türleri olan plastik filmler ambalaj sanayinde; kimlik, kredi kartı vb. üretiminde yaygın olarak kullanılırlar. Vakumlu gıda sanayi, pet şişe sanayi, laminasyon teknolojisine dayalı kimlik kartı üreten sektörler plastik filmlerden yararlanılır.
Alüminyum folyo: Su buharı ve gazlara karşı en iyi bariyer malzemelerden birisidir.Tamamen zehirsizdir. Dünyada gıda maddeleri ile direkt temas etmesine izin verilen malzemedir. Alüminyum folyonun her iki tarafına baskı yapılabilir. Işığı iyi yansıtır. Bir tarafı mat ve diğer tarafı düzgün ve parlak olarak üretilir. Göz alıcı dizaynlar yaratabilmek için ters baskılı bir filme lamine edilebilir.
Ahşap: Serigrafi baskı ve tampon baskı tekniğinde baskı altı malzemesi olarak kullanılabilir.
Kumaş: Serigrafi baskının yaygın kullandığı baskı altı malzemelerden birisidir.
Kağıt: Hammaddesi odun, saman, paçavra gibi bitkisel maddeler olan, üzerine baskı yapılmaya elverişli tabakaya kağıt denir.
Kağıdın gramajı: 1 m2’nin gram olarak ağırlığı.
Kağıdın hamuru: Kağıdın yapılmadan evvelki son durumu.
Kağıdın suyu: Kağıdın Makinede dokunuş istikameti.
Rule kağıt: Bobin halinde sarılmış sonsuz kağıt
Birinci hamur kağıt: Selülozu çok, odunu azdır.
İkinci hamur kağıt: Odun miktarı ile selüloz miktarı birbirine yaklaşıktır.
Üçüncü hamur kağıt: Odun miktarı çok, selüloz miktarı azdır.
Kuşe kağıt: Yüzeyleri dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kaliteleri yükseltilen bu kağıtların her iki yüzü parlak olanlarına kuşe kağıdı denir.
Tabii kuşe: Tabii kuşede dolgu maddeleri, kağıt hamurunun içine karıştırıldığı için, yüzeysel dolgu maddeli kuşe kağıtlara oranla bunların beyazlıkları daha azdır.
Kromelüks (krome) kağıt: Bir yüzü dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kalitesi yükseltilen bu kağıtlara krome kağıt veya kromelüks adı verilir. Bu kağıtların bir yüzü parlak diğer yüzü mattır.
Bristol karton: Çok beyaz ve iyi kalite bir karton cinsidir. 1., 2., 3., kalitede cinsleri vardır. Bir yüzü yarı parlak diğer bir yüzü beyaz mattır.
Pelur kağıt: Çok hafif, çok ince kağıttır. Düz ve soğan pelur cinsleri mevcuttur.
Otokopi kağıtları: Diğer adı mikrokapsül sıvamalı kağıt olan otokopi kağıtları, kendinden kopyalı kağıtlar olarak bilinir. Kağıdın bir yüzüne gözle göremediğimiz, içi mürekkeple dolu mikro kapsüller sıvanır. Kağıdın diğer yüzüne sert bir cisimle bastırıldığında (kalem gibi) mikrokapsül patlar ve bir alttaki kağıt yüzeyine aynı görüntü geçer. Fatura, irsaliye gibi çok kopyalı işlerde kullanılır. CB, CFB, CF cinsleri mevcuttur.
Ozalit kağıtları: Kağıt veya aydınger orijinallerden resim ve proje çoğaltmaya yarayan yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıttır. Matbaalarda amonyak developerli olanları kullanılır. Yapılan montajların baskıdan önce müşteriye onay için ozalit maketleri kullanılır ve direk montajda kullanılır.
Aydınger kağıtları: Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel bir kağıt cinsidir. Matbaalarda düşük tirajlı tire işlerin baskısında film yerine kullanılır. Dizgilerin ters emülsiyonlu olarak lazer printerlarda çıkış alınması yoluyla elde edilen aydınger çıktılar, doğrudan montajda kullanılır.
Papye kağıdı: İçinde herhangi bir dolgu maddesi olmayan emici yumuşak kağıt.
Kalender: Kağıt fabrikalarında kağıt ütüleme ve parlatma ünitesi veya makinesi.
Higrometre: Nem ölçü aleti.
Karton: Bitkisel selülozun mekanik veya kimyasal yollarla istiflendirilmesi veya atık kartonların yeniden liflendirilmesiyle elde edilen hamurlardan üretilen sert, dayanıklı ve kalın kağıt malzeme olarak tanımlanabilir.
Stifnis: Kartonun eğilmeye karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanan stifnis kutu üretiminde kullanılacak kartonun en önemli özelliğidir.
Metal: Daha çok ambalaj sanayinde kullanılan ve dayanıklılıkları uzun ömürlü olan sac, teneke vb. materyallerdir. Tabaka halinde basılırlar. Daha sonra şekillendirilirler. Üzerlerine renkli baskı yapılması için öncelikle beyaz emaye ile kaplanırlar, daha sonra baskıya alınırlar. Kola kutuları, konserve kutuları, diğer teneke (yağ, peynir, zeytin, pasta vb. ambalajlanmasında kullanılır.
Cam: Transfer baskı (laboratuar aletleri vb), tampon baskı ve serigrafi baskı da kullanılan baskı altı malzemesidir. Ambalajlamada cam kavanoz ya da şişe olarak karşımıza çıkıp, etiketli olarak kullanılabilirler.
Plastik: Enjeksiyon kalıplama yöntemiyle endüstriden gelen erimiş plastik yüksek basınçla kapalı ve soğutulan bir kalıp içine püskürtülür ve orada sertleştirilir. Arzu edilen şekli aldıktan sonra çıkartılır.
Plastik Filmler: Polietilen (PE), polipropilen (pp), polivenül klorür (PVC), poliamid., poliester gibi türleri olan plastik filmler ambalaj sanayinde; kimlik, kredi kartı vb. üretiminde yaygın olarak kullanılırlar. Vakumlu gıda sanayi, pet şişe sanayi, laminasyon teknolojisine dayalı kimlik kartı üreten sektörler plastik filmlerden yararlanılır.
Alüminyum folyo: Su buharı ve gazlara karşı en iyi bariyer malzemelerden birisidir.Tamamen zehirsizdir. Dünyada gıda maddeleri ile direkt temas etmesine izin verilen malzemedir. Alüminyum folyonun her iki tarafına baskı yapılabilir. Işığı iyi yansıtır. Bir tarafı mat ve diğer tarafı düzgün ve parlak olarak üretilir. Göz alıcı dizaynlar yaratabilmek için ters baskılı bir filme lamine edilebilir.
Ahşap: Serigrafi baskı ve tampon baskı tekniğinde baskı altı malzemesi olarak kullanılabilir.
Kumaş: Serigrafi baskının yaygın kullandığı baskı altı malzemelerden birisidir.
Baskı Sonrası ve Mücellitlik
Cilt : Baskılı formaların çeşitli teknikler uygulanarak kitap haline getirilmesi işlemi.
Ciltçi : Kitap ciltleme işini yapan kimse (mücellit).
Ciltçilik : Bir yapıtın sayfalarını çeşitli işlemlerde bir araya getirip ona son biçimini vererek süslü ve koruyucu sert ya da yumuşak bir kapakla donatmaya yönelik etkinlik.
Cilt makineleri : Cilt işleri için kullanılan, kağıt kesme, makas ve giyotinleri, kırma, katlama makineleri, harman makineleri, tel ve iplik dikiş makineleri, tutkal, kambura, kapak takma, zımba ve pilyaj makineleri…
Giyotin (Bıçak) : Kağıt tabakalarının küçük ebatlara bölünmesinde ya da ciltlenmiş formaların ağızlarından tıraş alınmasında kullanılan; günümüzde çoğu elektronik kumanda sistemli kesim makineleri.
Mukavva Bıçağı : Mukavvayı kesmek ve yarmak için kullanılır. Özel olarak bu işi için imal edilir. Sap kısmı kuvvetli, ağız kısmı ise istenilen ölçüye göre ayarlanabilen ve iki ağız keskin bir bıçaktır.
Amerikan cilt : Tutkallı cilttir. Bu yöntemle formalar dört kenarından kesilir ve plastik tutkalla sırtlarından birbirlerine yapıştırılır. Sırt yüzeyini tülbent ya da tel ile daha da sağlamlaştırmak mümkündür.Uzun süre kullanılması gerekli kitaplar ya da ajanda gibi yılın her günü kullanılması zorunlu olan ürünler dışında karton kapaklı ciltleme sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistem ülkemizde Amerikan Cilt türü olarak tanımlanmaktadır. Amerikan cilt makinesinde, harmanı çekilmiş formaların sırt kısmı özel tırtıllı bıçaklarla tıraşlanır, bu bölüme tutkal sürülüp kapak takılarak preslenir. Günümüzde yüksek tirajlı (roman, öykü, ders kitabı vb) ürünlerde ekonomik ve hızlı olması nedeniyle tercih edilir. Kuşe kağıtların ciltlenmesinde tercih edilmemelidir.
Mekanik Ciltleme : Bu yöntemde; kapak ve iç sayfalar bir araya getirildikten sonra metal ya da plastikten yapılmış spiral, vida ve perçinlerle birbirine tutturulur.
Telle Dikiş : Formaların ya da tabaka halindeki kağıtların tel zımba ile birbirine tutturulması işlemidir.Sırttan ve üsten telle dikiş olmak üzere iki şekilde yapılır.
Sırttan Telle Dikiş : Dergi, broşür, bülten ve katalogların ciltlenmesinde, maliyeti düşük ve uygulaması en kolay olan sıttan telle dikiştir. Sayfaların tamamen açılarak kolay ve rahat bir okuma sağlaması bu yöntemin en büyük avantajıdır.
Üstten Telle Dikiş : Sırttan tutturulmayacak kadar kalın kitap, dergi, makbuz, bloknot, fatura ve bilet koçanlarının bir araya getirilmesinde üstten telle dikiş yöntemi kullanılır. Tek dezavantajı sayfaların tamamen açılmasına olanak vermemesidir. Tel, zamanla paslanıp sayfayı yırtabilir. Bu nedenle telle dikiş yöntemi, sözlük, ansiklopedi gibi başvuru niteliği taşıyan ve uzun ömürlü olması gereken yayınlarda tercih edilmemelidir.
İplikle Dikiş : Bu yöntemle formalar sırtlarından delindikten sonra; ipek, pamuk ya da naylondan yapılmış ipliklerle dikilirler. İpliklerle dikiş yöntemi günümüzde artık makineleşmiştir. Bu makineler basılan bütün formaları art arda ve birbirine bağlı olarak diker. Dikilen formalar daha sonra, kitabın içeriğini oluşturan gruplar halinde kesilerek birbirinden ayrılır. İplikle dikiş pahalı ama en uzun ömürlü ciltleme yöntemidir.
Üç ağızlı giyotin : Ciltçilikte kullanılan ve kitapların üç tarafından el değmeden arka arkaya, otomatik kesen giyotin bıçak.
Kambura : Ciltte kitap sırtlarının yuvarlatılması işlemi. Çok sayfalı ve sert kapaklı kitap ajanda vb. materyallerin dayanıklılığını arttırmak ve estetik görünmesini sağlamak amacıyla iplik dikiş ve tutkallamanın ardından el ile (çekiç ile sırta vurarak) veya makine ile yapılan bir işlemdir.
Forma : Matbaacılıkta kullanılan temel hesaplama birimlerinden birisi olup, sekiz ön, sekiz arka olmak üzere 16 sayfadan oluşan kitap bölümüdür. Tabaka kağıdın saat yönünde üç kez katlanması ile elde edilir. Baskı hesabı, 4, 8, 16 ve 32 ...sayfa şeklinde 4'ün katları olarak planlanır. 4 sayfalık planlama çeyrek forma, 8 sayfalık planlama yarım forma ve 16 sayfalık planlama tam forma olarak ifade edilir.
Kırım : Tabaka halindeki basılı materyalin elle ya da makine ile katlanarak forma haline getirilmesi işlemi. Dört temel kırım tekniğinden söz edilebilir. Yatay, dikey, akordeon ve bohça kırım. Bu dört kırımdan 64 çeşit kırım üretilebilir.
Harman : Formaların cilt öncesi kitap birimi haline getirilmek üzere sırayla yan yana veya iç içe dizilmesi. Bazı durumlarda tabaka harmanı yapılması da gerekebilir. Tabaka harmanı için yatay ve kule tipi harman makineleri üretilmiştir.
Perferaj : Fatura, irsaliye, vezne alındıları, uçak vb. araçların biletlerinde kopyalarının kolay kopması için baş ve sırta yakın kısma boydan boya açılan deliklere denir.
Pilyaj : Dosya, broşür, dergi vs. gibi basılmış materyallerin kırım yerlerine denir.
Gofre (Kabartma) : Davetiye, tebrik, kartvizit vb. gibi materyallerin üzerine kabartma tozu serpilerek ve bu kısmın üst tarafta kalacak şekilde fırınlanması işlemine denir. Gofraj işlemi, bir dişi ve bir erkek kalıp yardımıyla tipo baskı makinelerinde de yapılabilir.
Yaldız Baskısı : Metal klişe veya kurşundan hazırlanmış tipo baskı kalıbının ısıtılarak, cilt bezi ya da benzeri bir materyal üzerine konulmuş yaldız kağıdına (elle veya mekanik) yoluyla elde edilen transfer baskı.
Yaldız Boyama (Bronzlama): Toz halindeki varak, gümüş vb. yaldızların transparan baskı yapılmış baskı altı malzemesine serpilmesi yoluyla yapılan boyama işlemi. Dini kitap baskılarında, tarihi mozaik baskılarında ve ambalaj sanayindeki lüks ve pahalı kutu, kağıt baskılarına uygulanan altın, gümüş, bakır ve bronz rengindeki tozların sürülmesini kolaylaştırır.
Şiring (Paketleme) : Teslime hazır hale getirilmiş dergi, kitap, broşür, katalog gibi basılı materyallerin tek tek ya da ikili, üçlü olarak postaya verilmesi için plastik ambalaj malzemesinin (folyo) ürünlere sarılıp, ısı yardımıyla kenarlarının yapıştırılması işlemine denir.Ürünlerin taşınma ve depolanma sırasında nemden zarar görmesini ve dağılmasını önler.
Ebru : Ebruculuk, ciltleme tekniğinde kağıtta desen oluşturmak için el becerisiyle yapılan işlere denir.
Şömiz : Sıvama kapakların dışına sarılan gömlek. Şömizler kitap kapağı gibi tasarlanıp basılarak sert kapaklara takılır.
Lama : Giyotinin kesici çelik ağzı.
Cilt Tezgahı : Ciltlenecek kitapların elde dikildiği tahta aygıt.
Cilt Ana Kapağı (Yan kağıdı) : Ciltlenmiş bir kitapta, dış kapakların iç yüzlerini cilde bağlayan, dış kapakla ara kapak arasındaki yaprak (Bu kapağın ön ve arka yüzü yazısızdır.) Osmanlı ciltçiliğinde bu kapaklar çoğunlukla ebruludur.
Broşlamak : Basımevinde basılan yaprakların ya da dikilmiş formaların sırtına karton ya da kağıt yapıştırarak bir cilt oluşturmak.
Kılavuzlu Cilt : Kitabın niteliğine ve önemine göre, kapakların, tek, çift ya da üçlü kılavuzla bezendiği cilt.
Kordonlu Cilt : Forma kırnaplarının kitabın sırtında küçük çıkıntılar oluşturduğu cilt.
Yarıklı Cilt : Forma kırnaplarını geçirmek için yaprakların sırttan yarıldığı cilt.
Kalamazo : İçine hareketli föy (yaprak) takılan ve bir anahtar düzeneği ile föy arasına göre ayarlanabilen bir tür klasördür. Kalamazolar, bilgisayarların olmadığı dönemlerde bankalarda, vergi dairelerinde ve pek çok işletmede muhasebe hesaplarının tutulmasında yardımcı defter olarak kullanılırlardı.
Ciltçi : Kitap ciltleme işini yapan kimse (mücellit).
Ciltçilik : Bir yapıtın sayfalarını çeşitli işlemlerde bir araya getirip ona son biçimini vererek süslü ve koruyucu sert ya da yumuşak bir kapakla donatmaya yönelik etkinlik.
Cilt makineleri : Cilt işleri için kullanılan, kağıt kesme, makas ve giyotinleri, kırma, katlama makineleri, harman makineleri, tel ve iplik dikiş makineleri, tutkal, kambura, kapak takma, zımba ve pilyaj makineleri…
Giyotin (Bıçak) : Kağıt tabakalarının küçük ebatlara bölünmesinde ya da ciltlenmiş formaların ağızlarından tıraş alınmasında kullanılan; günümüzde çoğu elektronik kumanda sistemli kesim makineleri.
Mukavva Bıçağı : Mukavvayı kesmek ve yarmak için kullanılır. Özel olarak bu işi için imal edilir. Sap kısmı kuvvetli, ağız kısmı ise istenilen ölçüye göre ayarlanabilen ve iki ağız keskin bir bıçaktır.
Amerikan cilt : Tutkallı cilttir. Bu yöntemle formalar dört kenarından kesilir ve plastik tutkalla sırtlarından birbirlerine yapıştırılır. Sırt yüzeyini tülbent ya da tel ile daha da sağlamlaştırmak mümkündür.Uzun süre kullanılması gerekli kitaplar ya da ajanda gibi yılın her günü kullanılması zorunlu olan ürünler dışında karton kapaklı ciltleme sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistem ülkemizde Amerikan Cilt türü olarak tanımlanmaktadır. Amerikan cilt makinesinde, harmanı çekilmiş formaların sırt kısmı özel tırtıllı bıçaklarla tıraşlanır, bu bölüme tutkal sürülüp kapak takılarak preslenir. Günümüzde yüksek tirajlı (roman, öykü, ders kitabı vb) ürünlerde ekonomik ve hızlı olması nedeniyle tercih edilir. Kuşe kağıtların ciltlenmesinde tercih edilmemelidir.
Mekanik Ciltleme : Bu yöntemde; kapak ve iç sayfalar bir araya getirildikten sonra metal ya da plastikten yapılmış spiral, vida ve perçinlerle birbirine tutturulur.
Telle Dikiş : Formaların ya da tabaka halindeki kağıtların tel zımba ile birbirine tutturulması işlemidir.Sırttan ve üsten telle dikiş olmak üzere iki şekilde yapılır.
Sırttan Telle Dikiş : Dergi, broşür, bülten ve katalogların ciltlenmesinde, maliyeti düşük ve uygulaması en kolay olan sıttan telle dikiştir. Sayfaların tamamen açılarak kolay ve rahat bir okuma sağlaması bu yöntemin en büyük avantajıdır.
Üstten Telle Dikiş : Sırttan tutturulmayacak kadar kalın kitap, dergi, makbuz, bloknot, fatura ve bilet koçanlarının bir araya getirilmesinde üstten telle dikiş yöntemi kullanılır. Tek dezavantajı sayfaların tamamen açılmasına olanak vermemesidir. Tel, zamanla paslanıp sayfayı yırtabilir. Bu nedenle telle dikiş yöntemi, sözlük, ansiklopedi gibi başvuru niteliği taşıyan ve uzun ömürlü olması gereken yayınlarda tercih edilmemelidir.
İplikle Dikiş : Bu yöntemle formalar sırtlarından delindikten sonra; ipek, pamuk ya da naylondan yapılmış ipliklerle dikilirler. İpliklerle dikiş yöntemi günümüzde artık makineleşmiştir. Bu makineler basılan bütün formaları art arda ve birbirine bağlı olarak diker. Dikilen formalar daha sonra, kitabın içeriğini oluşturan gruplar halinde kesilerek birbirinden ayrılır. İplikle dikiş pahalı ama en uzun ömürlü ciltleme yöntemidir.
Üç ağızlı giyotin : Ciltçilikte kullanılan ve kitapların üç tarafından el değmeden arka arkaya, otomatik kesen giyotin bıçak.
Kambura : Ciltte kitap sırtlarının yuvarlatılması işlemi. Çok sayfalı ve sert kapaklı kitap ajanda vb. materyallerin dayanıklılığını arttırmak ve estetik görünmesini sağlamak amacıyla iplik dikiş ve tutkallamanın ardından el ile (çekiç ile sırta vurarak) veya makine ile yapılan bir işlemdir.
Forma : Matbaacılıkta kullanılan temel hesaplama birimlerinden birisi olup, sekiz ön, sekiz arka olmak üzere 16 sayfadan oluşan kitap bölümüdür. Tabaka kağıdın saat yönünde üç kez katlanması ile elde edilir. Baskı hesabı, 4, 8, 16 ve 32 ...sayfa şeklinde 4'ün katları olarak planlanır. 4 sayfalık planlama çeyrek forma, 8 sayfalık planlama yarım forma ve 16 sayfalık planlama tam forma olarak ifade edilir.
Kırım : Tabaka halindeki basılı materyalin elle ya da makine ile katlanarak forma haline getirilmesi işlemi. Dört temel kırım tekniğinden söz edilebilir. Yatay, dikey, akordeon ve bohça kırım. Bu dört kırımdan 64 çeşit kırım üretilebilir.
Harman : Formaların cilt öncesi kitap birimi haline getirilmek üzere sırayla yan yana veya iç içe dizilmesi. Bazı durumlarda tabaka harmanı yapılması da gerekebilir. Tabaka harmanı için yatay ve kule tipi harman makineleri üretilmiştir.
Perferaj : Fatura, irsaliye, vezne alındıları, uçak vb. araçların biletlerinde kopyalarının kolay kopması için baş ve sırta yakın kısma boydan boya açılan deliklere denir.
Pilyaj : Dosya, broşür, dergi vs. gibi basılmış materyallerin kırım yerlerine denir.
Gofre (Kabartma) : Davetiye, tebrik, kartvizit vb. gibi materyallerin üzerine kabartma tozu serpilerek ve bu kısmın üst tarafta kalacak şekilde fırınlanması işlemine denir. Gofraj işlemi, bir dişi ve bir erkek kalıp yardımıyla tipo baskı makinelerinde de yapılabilir.
Yaldız Baskısı : Metal klişe veya kurşundan hazırlanmış tipo baskı kalıbının ısıtılarak, cilt bezi ya da benzeri bir materyal üzerine konulmuş yaldız kağıdına (elle veya mekanik) yoluyla elde edilen transfer baskı.
Yaldız Boyama (Bronzlama): Toz halindeki varak, gümüş vb. yaldızların transparan baskı yapılmış baskı altı malzemesine serpilmesi yoluyla yapılan boyama işlemi. Dini kitap baskılarında, tarihi mozaik baskılarında ve ambalaj sanayindeki lüks ve pahalı kutu, kağıt baskılarına uygulanan altın, gümüş, bakır ve bronz rengindeki tozların sürülmesini kolaylaştırır.
Şiring (Paketleme) : Teslime hazır hale getirilmiş dergi, kitap, broşür, katalog gibi basılı materyallerin tek tek ya da ikili, üçlü olarak postaya verilmesi için plastik ambalaj malzemesinin (folyo) ürünlere sarılıp, ısı yardımıyla kenarlarının yapıştırılması işlemine denir.Ürünlerin taşınma ve depolanma sırasında nemden zarar görmesini ve dağılmasını önler.
Ebru : Ebruculuk, ciltleme tekniğinde kağıtta desen oluşturmak için el becerisiyle yapılan işlere denir.
Şömiz : Sıvama kapakların dışına sarılan gömlek. Şömizler kitap kapağı gibi tasarlanıp basılarak sert kapaklara takılır.
Lama : Giyotinin kesici çelik ağzı.
Cilt Tezgahı : Ciltlenecek kitapların elde dikildiği tahta aygıt.
Cilt Ana Kapağı (Yan kağıdı) : Ciltlenmiş bir kitapta, dış kapakların iç yüzlerini cilde bağlayan, dış kapakla ara kapak arasındaki yaprak (Bu kapağın ön ve arka yüzü yazısızdır.) Osmanlı ciltçiliğinde bu kapaklar çoğunlukla ebruludur.
Broşlamak : Basımevinde basılan yaprakların ya da dikilmiş formaların sırtına karton ya da kağıt yapıştırarak bir cilt oluşturmak.
Kılavuzlu Cilt : Kitabın niteliğine ve önemine göre, kapakların, tek, çift ya da üçlü kılavuzla bezendiği cilt.
Kordonlu Cilt : Forma kırnaplarının kitabın sırtında küçük çıkıntılar oluşturduğu cilt.
Yarıklı Cilt : Forma kırnaplarını geçirmek için yaprakların sırttan yarıldığı cilt.
Kalamazo : İçine hareketli föy (yaprak) takılan ve bir anahtar düzeneği ile föy arasına göre ayarlanabilen bir tür klasördür. Kalamazolar, bilgisayarların olmadığı dönemlerde bankalarda, vergi dairelerinde ve pek çok işletmede muhasebe hesaplarının tutulmasında yardımcı defter olarak kullanılırlardı.
Hologram baskı
Hologram: Doğru ışıklandırma altında, nesnelerin gerçekte olduğu gibi, farklı açılardan görülebildiği üç boyutlu görüntülerdir. Bu üç boyutlu görsel verilerin kaydedilmesi, depolanması ve tekrar görülebilmesini sağlayan işlemler dizisine de "Holografi" denir.Hologram; ışıklandırma şartları altında bakıldığında, cisimlerin gerçek dünyada olduğu gibi değişik açılardan görülebildiği, üç boyutlu görüntülerden ibarettir.Holografi ise üç boyutlu görsel bilginin kaydedilebilmesi, depolanması ve tekrar gözlenebilmesini sağlayan işlemleri dizisidir. Hologramın kullanım alanları geniştir. Her türlü termo plastik işleme dayanıklı düz satıhlarda uygulanır. Tatbik edilen ürünü daha fazla değerlendirir ve tüketici üzerinde ürünün "kaliteli, lüks, değerli" olduğu imajı yaratır. Grafik tipografik ve holografik eleman kombinasyonu baskılarda (kitap-dergi kapağı, dosya, ambalaj kutuları, etiket, tebrik kartları, reklam broşürleri ve panolar, hediyelik eşyalar vs.) çok göz alıcı ve etkili olur. Hologramın en önemli hedef grupları arasında kozmetik ve ilaç sanayi, kitap dergi ve tebrik yayınevleri, elektronik ve fotoğraf firmaları, bankalar ve sigorta şirketleri, otomobil ve makine üretimi, tekstil sanayi, yüksek kaliteli ticari ürünler ve gıda sanayi bulunmaktadır.
Beyaz (normal) Işıklı Hologram: Bu Hologram yöntemi; üçüncü boyutu bir eksene indiren ve sanki objeyi bir yatay yırtmaçtan seyrediyormuş imajını yaratan Hologram yöntemidir.
Referans Dalgası: Işık yayılması bir dalgalanma olarak tarif edilebilir. Bir objeden yayılan ışık dalgası, mesela bir fotoğraf malzemesi vasıtasıyla doğrudan kaydedilemez. Objenin ışık dalgasını tamamen kaydedebilmek için, üzerine referans dalga olarak bilinen ikinci bir dalga bindirilir. Bu olaya "Işık Enterferansı (Girişim)" denir. Enterferans neticesinde mekan itibarıyla dağılan ışığı fotoğraf malzemesine kaydetmek mümkündür.
Master Kalıp (Shim): Geliştirilen hologramın çok sayıda kapsamının üretilebilmesi için kağıt, ince plastik film veya metal folyo üzerine, holografik görüntüyü oluşturankarmaşık, mikroskobik şekillerin basılabildiği kalıplardır. Holografik ürünler; kredi ve kimlik kartları, pasaport, hisse senedi gibi kıymetli evrak, marka etiketleri, logolar gibi marka koruyucu malzeme üzerinde geniş çapta kullanılır.Master kalıp, fotoresit master plakadan elektroplating yöntemi ile üretilir. Bunlar özel holografi laboratuarlarında hazırlanır. Bu kayıt olayına uluslar arası dilde "Mastering" denir.
Hologram Baskısı: Master kalıp üzerindeki holografik görüntü, özel baskı makinesinde basınç ve sıcaklık altında üretim malzemesine aktarılır. Bütün bu işlemler sırasında kullanılan kimyasal maddelerin saflığı ve temizliği, çevre şartları, son ürünün kalitesi yönünden çok önemlidir.
Hologram çeşitleri:3D (3 boyutlu): Orijinal objeler veya küçültülmüş/büyütülmüş modeller içerir. Gerçek cisimle benzeri görüntü verir. 2D/3D: 3D gibi derinliğe sahip olan ve bakış açısı değiştiğinde tayf renkleri değişenhologram tipi. Bunlarda düş bir grafik motif (çizim, logo, şekil) ön plandadır. 2D: Çeşitli resim bölümlerinde renk değişimi vardır fakat derinlik yoktur. Özellikle dekorlar, yazılar ve basit grafiklerde kullanılan hologram tipidir. Saçılım Ağı (Diffraction Grafings) Hologramları: Bu tür hologramlar, gerçek görüntü vermezler. Ancak çok ilgi çekici prizmatik şekiller yaratırlar. Değişik açılardan gökkuşağı etkileri oluştururlar.
Stereogramlar (Multiplex): Çok boyutlu etki oluşturmak için holografik proses uygulanan, hareket içeren hologramlardır. Hareketli cisimler, özel efektler ve bilgisayar grafikleri stereogramlar oluşturmak için kullanılabilir.
İnteraktif Hologram: Çift pozlandırma yoluyla üretilen hologramlarda bakış açısı yatay değişikliğe uğradığında farklılık meydana gelmektedir. Aynı objede farklı (içerde/dışarıda, açık/kapalı) hareketler görülmektedir.
Entegral Hologram: Motifler normal ışıklandırmada bir film kamerası ile çekilir ve bölümler halinde yüzlerce bireysel resim parça, parça laser tekniği ile bir master hologram oluşturulur.
Empülsiyon Hologramlar: Hareketli objelerin veya canlıların çekimi ancak katı rubin lazerle yapılabiliyor. Çünkü ancak bu lazerlerin flaş süresi 1/1 000 000 saniye (hatta 1/1 000 000 000 saniye) olmaktadır. Bu tip hologramlar ancak özel ihtisaslaşmış laboratuarlarda gerçekleştirilebilinir.
Kinegram: Sadece emniyet sahalarında kullanılan özel mikrostrüktürlü hologram tipidir.
Beyaz (normal) Işıklı Hologram: Bu Hologram yöntemi; üçüncü boyutu bir eksene indiren ve sanki objeyi bir yatay yırtmaçtan seyrediyormuş imajını yaratan Hologram yöntemidir.
Referans Dalgası: Işık yayılması bir dalgalanma olarak tarif edilebilir. Bir objeden yayılan ışık dalgası, mesela bir fotoğraf malzemesi vasıtasıyla doğrudan kaydedilemez. Objenin ışık dalgasını tamamen kaydedebilmek için, üzerine referans dalga olarak bilinen ikinci bir dalga bindirilir. Bu olaya "Işık Enterferansı (Girişim)" denir. Enterferans neticesinde mekan itibarıyla dağılan ışığı fotoğraf malzemesine kaydetmek mümkündür.
Master Kalıp (Shim): Geliştirilen hologramın çok sayıda kapsamının üretilebilmesi için kağıt, ince plastik film veya metal folyo üzerine, holografik görüntüyü oluşturankarmaşık, mikroskobik şekillerin basılabildiği kalıplardır. Holografik ürünler; kredi ve kimlik kartları, pasaport, hisse senedi gibi kıymetli evrak, marka etiketleri, logolar gibi marka koruyucu malzeme üzerinde geniş çapta kullanılır.Master kalıp, fotoresit master plakadan elektroplating yöntemi ile üretilir. Bunlar özel holografi laboratuarlarında hazırlanır. Bu kayıt olayına uluslar arası dilde "Mastering" denir.
Hologram Baskısı: Master kalıp üzerindeki holografik görüntü, özel baskı makinesinde basınç ve sıcaklık altında üretim malzemesine aktarılır. Bütün bu işlemler sırasında kullanılan kimyasal maddelerin saflığı ve temizliği, çevre şartları, son ürünün kalitesi yönünden çok önemlidir.
Hologram çeşitleri:3D (3 boyutlu): Orijinal objeler veya küçültülmüş/büyütülmüş modeller içerir. Gerçek cisimle benzeri görüntü verir. 2D/3D: 3D gibi derinliğe sahip olan ve bakış açısı değiştiğinde tayf renkleri değişenhologram tipi. Bunlarda düş bir grafik motif (çizim, logo, şekil) ön plandadır. 2D: Çeşitli resim bölümlerinde renk değişimi vardır fakat derinlik yoktur. Özellikle dekorlar, yazılar ve basit grafiklerde kullanılan hologram tipidir. Saçılım Ağı (Diffraction Grafings) Hologramları: Bu tür hologramlar, gerçek görüntü vermezler. Ancak çok ilgi çekici prizmatik şekiller yaratırlar. Değişik açılardan gökkuşağı etkileri oluştururlar.
Stereogramlar (Multiplex): Çok boyutlu etki oluşturmak için holografik proses uygulanan, hareket içeren hologramlardır. Hareketli cisimler, özel efektler ve bilgisayar grafikleri stereogramlar oluşturmak için kullanılabilir.
İnteraktif Hologram: Çift pozlandırma yoluyla üretilen hologramlarda bakış açısı yatay değişikliğe uğradığında farklılık meydana gelmektedir. Aynı objede farklı (içerde/dışarıda, açık/kapalı) hareketler görülmektedir.
Entegral Hologram: Motifler normal ışıklandırmada bir film kamerası ile çekilir ve bölümler halinde yüzlerce bireysel resim parça, parça laser tekniği ile bir master hologram oluşturulur.
Empülsiyon Hologramlar: Hareketli objelerin veya canlıların çekimi ancak katı rubin lazerle yapılabiliyor. Çünkü ancak bu lazerlerin flaş süresi 1/1 000 000 saniye (hatta 1/1 000 000 000 saniye) olmaktadır. Bu tip hologramlar ancak özel ihtisaslaşmış laboratuarlarda gerçekleştirilebilinir.
Kinegram: Sadece emniyet sahalarında kullanılan özel mikrostrüktürlü hologram tipidir.
Baskı Mürekkepleri
Mürekkep: Herhangi bir motifi, resmi, yazı ve şekli baskı materyallerine aktarılmasını sağlayan bir maddedir.
Yağ bazlı mürekkepler: Tipo ve ofset baskı sistemlerinde kullanılan mürekkeplerdir.
Bağlayıcı: Mürekkep içindeki pigment zerreciklerini kağıda, daha doğrusu baskı altı malzemesine yapışmalarını sağlayan oksidasyon kurumalı vernik.
Pasta: Mürekkebin kalitesini etkiler, imalat esnasında ilave edilir. Kaliteli bir mürekkepte sürtünmeye karşı mukavemet,boyanın haznede yatmaması ve boyanın kauçuğa yapışmamasını sağlar.
Matbaa boyaları: Matbaa boyaları esas itibariyle ikiye ayrılır. Bunlardan öz; renk veren, vernik de yağ kısmıdır.
Toprak boyalar: Bunlar doğada doğal olarak bulunur. Kullanılmaya elverişli bir hale getirmek için ayıklanır, temizlenir, yıkanır kurutulur, öğütülür elenir ve nihayet karıştırılarak kullanılır.
Kimyevi madeni boyalar: Toz boyalar gibi hemen doğrudan doğruya temizlenip öğütülmek suretiyle kullanılmazlar. Bunların birkaç nev’i bir arada hususi kazanlarda kaynatılarak ve kimyevi muamelelere tabi tutulmak suretiyle boya maddeleri elde edilir.
Uzvi boyalar: Nebati ve hayvani maddelerden çıkarılan boyalardır.
Beziryağı: Beziryağı keten tohumundan elde edilir. Bunlar preslerde iyice ezilerek yağı çıkarılır.
Sikatif: Kurumayı hızlandıran bir maddedir. Havanın oksijen ile mürekkebin bağlayıcı bünyesinin reaksiyonunu hızlandıran özel bazı karışımlardır.
Solvent bazlı mürekkepler: Flekso, tifdruk ve serigrafi baskılarında kullanılan mürekkeplerdir.
Pigmentler: Mürekkebe renk veren maddelerdir. Basılan mürekkep filminin transparan veya örtücü oluşunu, ışık ve kimyasal maddelere dayanıklılık derecesini tayin eder. Bu nedenle mürekkebin en önemli bir parçasıdır.
Vernikler: Mürekkebin pigmentten sonra en önemli yapı taşıdır. Mürekkepte pigmenti baskı yüzeyine taşımak ve orada tutunmasını sağlamaktır.
Kuruma: Mürekkebin baskı yapıldıktan sonra akışkan halden katı geçmesi olayına denir.
Penetrasyon (Nüfuz etme): Mürekkebin sıvı fazının baskı yüzeyi tarafından emilmesi yoluşla oluşan kuruma şeklidir.
Oksidasyon ve Polimerizasyon: Mürekkebin vernik ve pigment kısmı havanın oksijeni ile birleşerek kimyasal reaksiyonlar sonucu polimerleşip sertleşmektedir.
Polimerler: Yapılarında düzenli bir şekilde tekrarlanan küçük moleküllü birimlerden oluşmuş yüksek molekül ağırlıklı bileşiklerdir.
Buharlaşma (Evaporasyon): Mürekkep yapısında bulunan uçucu solventlerin baskıdan hemen sonra buharlaşarak mürekkep filminden uzaklaşmaları yoluyla oluşan kuruma şeklidir.
Radrasyon: Ultraviyole (UV) ve Infraruj (IR)ışık enerjileri yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
UV kuruma: Ultraviyole ışık enerjisi yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
IR kuruma: Infraruj ışık enerjisi yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
Renk sabitliği: Işık haslığı da denir. Renklerin kaç gün süreyle solmadan kaldığını gösteren birimdir. Renk sabitliğini etkileyen pigmentlerdir. Renk sabitliği 1 ila 8 dereceleri arasında değişir. 1 rakamı rengin kısa zamanda solacağını gösterir. 8 olan renk ise uzun süre rengin solmadan kaldığını gösterir (1=Çok düşük, 2=Düşük, 3=Orta, 4=Oldukça iyi, 5=İyi, 6=Çok iyi, 7=Üstün, 8=Mükemmel).
Tigsotropi: Durgun haldeki mürekkep çok katıdır ve kolay, kolay akmaz, fakat biraz karıştırınca akmaya başlar. Mürekkebin bu özelliğine "tigsotropi" denir.
Tack (Yapışkanlık): Mürekkebin ayrılmaya gösterdiği dirençtir. Web ofsette yaş üstüne yaş baskılarda mürekkeplerin tacklarına göre sıralanmaları büyük önem arz eder. Sonradan basılan rengin ilk basılanı yolmaması (veya ilk basılan rengin üzerine tutunabilmesi) için, skala mürekkeplerin tacklara göre sıralanması gerekmektedir.
Pantone mürekkepler: ÇBS Printaş pantone renkleri "PANTONE" sistemi esas alınarak hazırlanmıştır. 10 ana renk ve transparan beyazın belli yüzdelerde birbiri ile karışımları neticesinde 1000 ayrı renk elde etme sistemidir.
Jobbing mürekkepler: Emici özelliği olan materyallere yapılan genellikle tire işlerin baskılarında kullanılan tipo mürekkepleridir.
Heat-Set mürekkepleri: Mürekkebin ihtiva ettiği çözücülerin ısı yardımıyla ortamdan uzaklaştırılması ile kuruyan web ofset baskı mürekkepleridir. Kısaca ısı ile kuruyan mürekkep diyebiliriz.
Nüans: Ayrıntı, ton farkı.
Yağ bazlı mürekkepler: Tipo ve ofset baskı sistemlerinde kullanılan mürekkeplerdir.
Bağlayıcı: Mürekkep içindeki pigment zerreciklerini kağıda, daha doğrusu baskı altı malzemesine yapışmalarını sağlayan oksidasyon kurumalı vernik.
Pasta: Mürekkebin kalitesini etkiler, imalat esnasında ilave edilir. Kaliteli bir mürekkepte sürtünmeye karşı mukavemet,boyanın haznede yatmaması ve boyanın kauçuğa yapışmamasını sağlar.
Matbaa boyaları: Matbaa boyaları esas itibariyle ikiye ayrılır. Bunlardan öz; renk veren, vernik de yağ kısmıdır.
Toprak boyalar: Bunlar doğada doğal olarak bulunur. Kullanılmaya elverişli bir hale getirmek için ayıklanır, temizlenir, yıkanır kurutulur, öğütülür elenir ve nihayet karıştırılarak kullanılır.
Kimyevi madeni boyalar: Toz boyalar gibi hemen doğrudan doğruya temizlenip öğütülmek suretiyle kullanılmazlar. Bunların birkaç nev’i bir arada hususi kazanlarda kaynatılarak ve kimyevi muamelelere tabi tutulmak suretiyle boya maddeleri elde edilir.
Uzvi boyalar: Nebati ve hayvani maddelerden çıkarılan boyalardır.
Beziryağı: Beziryağı keten tohumundan elde edilir. Bunlar preslerde iyice ezilerek yağı çıkarılır.
Sikatif: Kurumayı hızlandıran bir maddedir. Havanın oksijen ile mürekkebin bağlayıcı bünyesinin reaksiyonunu hızlandıran özel bazı karışımlardır.
Solvent bazlı mürekkepler: Flekso, tifdruk ve serigrafi baskılarında kullanılan mürekkeplerdir.
Pigmentler: Mürekkebe renk veren maddelerdir. Basılan mürekkep filminin transparan veya örtücü oluşunu, ışık ve kimyasal maddelere dayanıklılık derecesini tayin eder. Bu nedenle mürekkebin en önemli bir parçasıdır.
Vernikler: Mürekkebin pigmentten sonra en önemli yapı taşıdır. Mürekkepte pigmenti baskı yüzeyine taşımak ve orada tutunmasını sağlamaktır.
Kuruma: Mürekkebin baskı yapıldıktan sonra akışkan halden katı geçmesi olayına denir.
Penetrasyon (Nüfuz etme): Mürekkebin sıvı fazının baskı yüzeyi tarafından emilmesi yoluşla oluşan kuruma şeklidir.
Oksidasyon ve Polimerizasyon: Mürekkebin vernik ve pigment kısmı havanın oksijeni ile birleşerek kimyasal reaksiyonlar sonucu polimerleşip sertleşmektedir.
Polimerler: Yapılarında düzenli bir şekilde tekrarlanan küçük moleküllü birimlerden oluşmuş yüksek molekül ağırlıklı bileşiklerdir.
Buharlaşma (Evaporasyon): Mürekkep yapısında bulunan uçucu solventlerin baskıdan hemen sonra buharlaşarak mürekkep filminden uzaklaşmaları yoluyla oluşan kuruma şeklidir.
Radrasyon: Ultraviyole (UV) ve Infraruj (IR)ışık enerjileri yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
UV kuruma: Ultraviyole ışık enerjisi yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
IR kuruma: Infraruj ışık enerjisi yardımıyla mürekkep filminin baskı yüzeyinde sertleşmesi, polimerleşmesidir.
Renk sabitliği: Işık haslığı da denir. Renklerin kaç gün süreyle solmadan kaldığını gösteren birimdir. Renk sabitliğini etkileyen pigmentlerdir. Renk sabitliği 1 ila 8 dereceleri arasında değişir. 1 rakamı rengin kısa zamanda solacağını gösterir. 8 olan renk ise uzun süre rengin solmadan kaldığını gösterir (1=Çok düşük, 2=Düşük, 3=Orta, 4=Oldukça iyi, 5=İyi, 6=Çok iyi, 7=Üstün, 8=Mükemmel).
Tigsotropi: Durgun haldeki mürekkep çok katıdır ve kolay, kolay akmaz, fakat biraz karıştırınca akmaya başlar. Mürekkebin bu özelliğine "tigsotropi" denir.
Tack (Yapışkanlık): Mürekkebin ayrılmaya gösterdiği dirençtir. Web ofsette yaş üstüne yaş baskılarda mürekkeplerin tacklarına göre sıralanmaları büyük önem arz eder. Sonradan basılan rengin ilk basılanı yolmaması (veya ilk basılan rengin üzerine tutunabilmesi) için, skala mürekkeplerin tacklara göre sıralanması gerekmektedir.
Pantone mürekkepler: ÇBS Printaş pantone renkleri "PANTONE" sistemi esas alınarak hazırlanmıştır. 10 ana renk ve transparan beyazın belli yüzdelerde birbiri ile karışımları neticesinde 1000 ayrı renk elde etme sistemidir.
Jobbing mürekkepler: Emici özelliği olan materyallere yapılan genellikle tire işlerin baskılarında kullanılan tipo mürekkepleridir.
Heat-Set mürekkepleri: Mürekkebin ihtiva ettiği çözücülerin ısı yardımıyla ortamdan uzaklaştırılması ile kuruyan web ofset baskı mürekkepleridir. Kısaca ısı ile kuruyan mürekkep diyebiliriz.
Nüans: Ayrıntı, ton farkı.
Temel matbaa
Matbaa: Diğer adı basımevi olan matbaalar, çeşitli baskı tekniklerini kullanarak gazete, kitap, dergi, broşür, ambalaj gibi her türlü basılı materyalini üretmek ve çoğaltmak görevini üstlenmiş kuruluşlardır. Matbaalar hizmet götürdükleri sektörlerin talepleri doğrultusunda, başta kağıt-karton sanayinin ürünleri olmak üzere, plastik, teneke, kumaş gibi ürünler üzerine baskı yaparlar.
Matbaacı:1- Matbaa ve baskı işlerinin hazırlanma ve basılmaları ile uğraşan ve bu işi kendine meslek edinen kimse. Bu çerçevede matbaacılık ana mesleği altında çok sayıda meslek mensubu görev yapmaktadır. Bunların başlıcaları; dizgici, grafiker, filmci, montajcı, kalıpçı, baskıcı, mücellit (ciltçi), matbaa müşteri temsilcisi, matbaa yöneticisidir.2- Basımevi sahibi.
Matbaacılık: 1. Basılması istenen bir materyale ilişkin yazılı ve görsel materyallerin belirli sanatsal özellikler gözetilerek bir araya getirilip düzenlenmesi, baskıya hazırlanması ve çoğaltılması işlemlerinin tümüne matbaacılık denir. 2. Basımevi işletme işi.
Matbua: Basılmış olan, basılı.
Matbu evrak: Daha çok resmi nitelik taşıyan işlerde kullanılmak üzere basılmış evraklara denir.
Ajans: Basım sanayinde ajans kavramı, daha çok basılacak materyallerin baskı öncesi hazırlık işlemlerini yürüten, fiziki üretimden çok düşünce üreten ve satan kuruluşları ifade eder. Ajanslar, resmi ve özel kuruluşların hizmet ya da mallarını tanıtmaya, sevdirmeye, sattırmaya yönelik reklam/tanıtım kampanyalarını organize eder ve yürütürler. Bu işleri yaparken de kampanya sırasında kullanılacak basılı materyallerin (afiş, broşür, billboard, reklam panoları, kitap, el ilanı, kurum kimliği çalışmaları vb.) tasarım ve baskıya hazırlık işlerini bizzat yürütürler. Reklam ajanslarının kapasiteleri ölçüsünde eleman sayıları ve çalıştırdıkları elemanların nitelikleri değişebilir. Büyük ölçekli reklam ajanslarında görev alan uzman meslek mensupları genel olarak şunlardır: Sanat yönetmeni, grafik tasarımcılar, fotoğrafçı, dizgici, metin yazarı, müşteri temsilcisi
Yayınevi: Belirli uzmanlık alanları için kitapların üretim, dağıtım ve pazarlamasını takip eden kuruluşlara yayınevi denir. Yayınevleri de ajanslar gibi matbaaların en önemli müşterileridir. Yayınevlerinin büyük bir kısmı, bastıracakları kitapların dizgi ve tasarımını kendi bünyelerinde yaptıktan sonra film, montaj, kalıp, baskı ve cilt işlemleri için bir matbaa ile çalışırlar.
Servis Büro: 1980'li yıllardan itibaren bilgisayarların basım sektöründe etkin kullanılmaya başlanmasının ardından, bilgisayar destekli film çıkış hizmetleri vermek üzere kurulmuş profesyonel kuruluşlara servis büro denmiştir. Servis bürolar, film çıkış makinelerine büyük yatırımlar yapmak istemeyen ajans ve matbaalar arasında köprü görevi gören kuruluşlar olup, günümüzde yavaş, yavaş doğrudan kalıba pozlandırma sistemlerini de bünyelerine almaya başlamışlardır.
Selefoncu, lakçı: Baskısı tamamlanan broşür, dosya, kitap kapağı, karton ambalaj gibi bazı işlerin yüzeyine hem estetik kaygılarla, hem de daha dayanıklı olması, sudan, yağdan, güneş ışınlarından etkilenmemesi için ciltleme öncesi selefon veya lak uygulayan işletmelere denir.
Mücellithane (Ciltevi): Baskısı tamamlanan işlerin kesim, kırım, harman, dikiş, kapak takma vb. işlemlerinin yapıldığı işletmelere denir. Pek çok matbaanın kendi bünyesinde mücellithanesi bulunmakla birlikte, özel kapak takma, varak yaldız vb. işlemler konusunda hizmet veren ciltevleri bulunmaktadır.
Matbaacı:1- Matbaa ve baskı işlerinin hazırlanma ve basılmaları ile uğraşan ve bu işi kendine meslek edinen kimse. Bu çerçevede matbaacılık ana mesleği altında çok sayıda meslek mensubu görev yapmaktadır. Bunların başlıcaları; dizgici, grafiker, filmci, montajcı, kalıpçı, baskıcı, mücellit (ciltçi), matbaa müşteri temsilcisi, matbaa yöneticisidir.2- Basımevi sahibi.
Matbaacılık: 1. Basılması istenen bir materyale ilişkin yazılı ve görsel materyallerin belirli sanatsal özellikler gözetilerek bir araya getirilip düzenlenmesi, baskıya hazırlanması ve çoğaltılması işlemlerinin tümüne matbaacılık denir. 2. Basımevi işletme işi.
Matbua: Basılmış olan, basılı.
Matbu evrak: Daha çok resmi nitelik taşıyan işlerde kullanılmak üzere basılmış evraklara denir.
Ajans: Basım sanayinde ajans kavramı, daha çok basılacak materyallerin baskı öncesi hazırlık işlemlerini yürüten, fiziki üretimden çok düşünce üreten ve satan kuruluşları ifade eder. Ajanslar, resmi ve özel kuruluşların hizmet ya da mallarını tanıtmaya, sevdirmeye, sattırmaya yönelik reklam/tanıtım kampanyalarını organize eder ve yürütürler. Bu işleri yaparken de kampanya sırasında kullanılacak basılı materyallerin (afiş, broşür, billboard, reklam panoları, kitap, el ilanı, kurum kimliği çalışmaları vb.) tasarım ve baskıya hazırlık işlerini bizzat yürütürler. Reklam ajanslarının kapasiteleri ölçüsünde eleman sayıları ve çalıştırdıkları elemanların nitelikleri değişebilir. Büyük ölçekli reklam ajanslarında görev alan uzman meslek mensupları genel olarak şunlardır: Sanat yönetmeni, grafik tasarımcılar, fotoğrafçı, dizgici, metin yazarı, müşteri temsilcisi
Yayınevi: Belirli uzmanlık alanları için kitapların üretim, dağıtım ve pazarlamasını takip eden kuruluşlara yayınevi denir. Yayınevleri de ajanslar gibi matbaaların en önemli müşterileridir. Yayınevlerinin büyük bir kısmı, bastıracakları kitapların dizgi ve tasarımını kendi bünyelerinde yaptıktan sonra film, montaj, kalıp, baskı ve cilt işlemleri için bir matbaa ile çalışırlar.
Servis Büro: 1980'li yıllardan itibaren bilgisayarların basım sektöründe etkin kullanılmaya başlanmasının ardından, bilgisayar destekli film çıkış hizmetleri vermek üzere kurulmuş profesyonel kuruluşlara servis büro denmiştir. Servis bürolar, film çıkış makinelerine büyük yatırımlar yapmak istemeyen ajans ve matbaalar arasında köprü görevi gören kuruluşlar olup, günümüzde yavaş, yavaş doğrudan kalıba pozlandırma sistemlerini de bünyelerine almaya başlamışlardır.
Selefoncu, lakçı: Baskısı tamamlanan broşür, dosya, kitap kapağı, karton ambalaj gibi bazı işlerin yüzeyine hem estetik kaygılarla, hem de daha dayanıklı olması, sudan, yağdan, güneş ışınlarından etkilenmemesi için ciltleme öncesi selefon veya lak uygulayan işletmelere denir.
Mücellithane (Ciltevi): Baskısı tamamlanan işlerin kesim, kırım, harman, dikiş, kapak takma vb. işlemlerinin yapıldığı işletmelere denir. Pek çok matbaanın kendi bünyesinde mücellithanesi bulunmakla birlikte, özel kapak takma, varak yaldız vb. işlemler konusunda hizmet veren ciltevleri bulunmaktadır.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
